سلامت مالی یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مسائل برای هر استارتاپی است. این اهمیت در زمان شکل‌گیری استارتاپ بیشتر است و البته همیشه باید مورد توجه قرار گیرد. سلامت مالی از طریق مدیریت مالی به دست می‌آید و یکی از عوامل تضمین کننده رشد و تداوم استارتاپ‌ها است. زیرا میان رشد کسب و کار ها و مدیریت مالی آنها رابطه مستقیمی وجود دارد. مدیریت مالی در موفقیت استارتاپ‌ها نیز تاثیر بسزایی دارد.
با این حال بسیاری از استارتاپ‌های نوپا این موضوع را نادیده می‌گیرند. از همین رو در همان مراحل ابتدایی محکوم به شکست می‌شوند. علاوه بر این برخی از استارتاپ‌ها نیز آگاهی چندانی از روش‌های مدیریت مالی ندارند. البته این مشکل به راحتی قابل حل است. به شرط آنکه به روش‌های مدیریت مالی توجه لازم را داشته باشیم. اما منظور از روش‌های مدیریت مالی دقیقا چیست؟ ما در اینجا به برخی از این روش‌ها اشاره کرده‌ایم.
1. باز کردن حساب بانکی تجاری
منظور از حساب بانکی تجاری یک حساب بانکی است که فقط برای تراکنش‌های تجاری استفاده می‌شود. حساب‌های تجاری از لحاظ عملکرد مشابه حساب‌های شخصی هستند. یعنی شما می‌توانید با آنها بسیاری از عملیات بانکی مانند انتقال وجه، پرداخت وجوه و… را انجام دهید. منتها این حساب متعلق به یک شخص نیست، بلکه مربوط به یک کسب و کار یا شرکت است. حساب تجاری مزایای زیادی دارد. از جمله آنکه تکلیف مالیات شما را مشخص می‌کند. یعنی مالیات تعلق گرفته بر اساس عملکرد شرکت تعیین می‌شود نه بر اساس حساب شخصی شما. علاوه بر این حساب تجاری باعث می‌شود که استارتاپ یا کسب و کار شما حرفه‌ای‌تر به نظر برسد.
2. داشتن طرح تجاری روشن
طرح تجاری مشخص می‌کند که شما الان در کجا هستید و در چند سال آینده کجا قرار است به کجا برسید و یا آنکه می‌خواهید در چه نقطه‌ای قرار بگیرید. طرح تجاری اگر به صورت حرفه‌ای ترسیم شود، می‌تواند به مانند یک برنامه جامع، تمام امور مالی را دربرگیرد. اما در حالت عادی و ساده نیز یک طرح باید شامل اموری مانند اهداف مالی، منابع درآمد و… باشد.
3. تعیین منابعی برای تامین سرمایه
تامین سرمایه قبل از تشکیل استارتاپ لازم است. اما این بدان معنا نیست که بعد از تامین سرمایه، کار شما کامل است. تامین سرمایه و ایجاد بسترهایی امن برای تامین سرمایه، از روش‌های مدیریتی است که هر کارآفرینی باید به آن توجه داشته باشد. برای این کار می‌توانید با توجه به شرایط خود از منابع متعدد کمک بگیرید. با این حال وام‌های تجاری که تحت عناوین مختلف به کارآفرینان داده می‌شود؛ می‌توانند یکی از منابع خوب باشند. اکثر کشورها منابع مالی متعددی را در راستای حمایت از کارآفرینان در نظر گرفته‌اند. این وام‌ها بهره کمی دارند و در مواردی بدون بهره هستند.
4. درک و برنامه ریزی پرداخت مالیات
برخی از استارتاپ‌ها از مالیات گریزان هستند. آنها فرار مالیاتی را نوعی زرنگی می‌دانند. در حالیکه هیچ‌کسی راه گریز از مالیات را ندارد. شما دیر یا زود مجبور به پرداخت مالیات هستید. بنابراین اگر نحوه پرداخت مالیات را مطابق با برنامه‌ریزی‌های درست انجام دهید بر وجهه استارتاپ شما افزوده خواهد شد. علاوه بر این برنامه‌ریزی برای پرداخت مالیات یکی از استراتژی‌های مهم مالی است که به کارایی کسب و کار شما و عدم انباشته شدن بدهی‌ها کمک می‌کند. برای مدیریت مالیات، داشتن یک سیستم حسابداری معتبر بسیار کمک‌کننده است.
5. سرمایه‌گذاری جمعی به عنوان یک گزینه تامین مالی
سرمایه‌گذاری جمعی یکی از روش‌های جدید در مدیریت مالی استارتاپ‌ها و تامین هزینههای آن است. این روش از محبوبیت زیادی برخوردار است. برای استفاده از این روش، لازم است کارفرما اهداف کسب و کار خود، جزئیات مالی آن و سایر مسائل را برای سرمایه‌گذاران تشریح کند. سپس سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به مشارکت مالی هستند بر اساس توانایی خود و قراردادهای دوجانبه به این سرمایه‌گذاری ملحق شوند. این نوع سرمایه‌گذاری در برابر مسائل مالی شرکت مسئولیت جمعی نیز ایجاد می‌کند و از طرفی بار سنگینی بار مالی بر دوش یک نفر را کاهش می‌دهد.
6. قرار گرفتن در جریان نقدینگی
یکی از دلایل رایج در شکست استارتاپ‌ها عدم آگاهی آنها از جریان نقدی استارتاپ است. به نوعی کارآفرینان استارتاپ‌ها هیچ توجهی به نقدینگی خود ندارند. در حالی که مهم است کارآفرین یا مدیر مالی بداند که چه مقدار پول وارد شده است و چه مقدار خارج. این نوع نگرش به نوعی پای بودجه‌بندی را نیز به استارتاپ‌ها وارد می‌کند. بودجه‌بندی به هزینه‌ها و درآمدهای شما مدیریت می‌دهد و آن را سازماندهی می‌کند. بنابراین بودجه‌بندی و پایبند بودن به آن یکی از روش‌های مهم مدیریت مالی است.
7. کاهش هزینه‌ها
تا جایی که می‌توانید از روش‌هایی استفاده کنید که نتیجه نهایی آن کاهش هزینه‌ها باشد. در این رابطه باید به طور مرتب هزینههای واقعی خود را مطابق با بودجه قرار دهید تا بدانید که آیا هزینههای شما مطابق با بودجه‌بندی پیش می‌رود یا خیر. اگر متوجه شدید هزینههای شما بیشتر از بودجه‌بندی تعیین شده است باید اقداماتی را جهت کاهش آن انجام دهید. کاهش هزینه‌ها به روش‌های مختلفی از جمله اولویت‌بندی هزینه‌ها امکان‌پذیر است. کاهش هزینه‌ها یکی از نکات طلایی در مدیریت مالی برای استارتاپ‌ها است.
8. خوشبین بودن و توانایی مقابله با بدترین‌ها
هر استارتاپی با فراز و نشیب‌هایی مواجه است. خوشبین بودن حتی در زمانی که سود مالی استارتاپ شما کاهش می‌یابد بسیار مهم است. اهمیت این موضوع و ارتباط آن با مدیریت مالی از این جهت است که بسیاری از استارتاپ‌ها با بروز مشکلات مالی، منبع درآمد خود را تغییر می‌دهند و به دنبال راه جدیدی می‌روند. در حالی که اتخاذ تصمیمات این چنینی می‌تواند به شکست شما منتهی شود. تا وقتی که جایگزینی برای منبع درآمد خود پیدا نکرده‌اید نباید سراغ منبعی دیگر بروید. از طرفی مدیریت مالی حکم می‌کند که شما همیشه مقداری ذخیره مالی برای مواقع اضطراری داشته باشید.
9. به‌کارگیری مدیریت قوی در امور مالی
کارآفرین بودن بدان معنا نیست که تمام مسئولیت‌ها به عهده شما است. شما به عنوان یک کارآفرین ممکن است خالق ایده‌های بزرگی باشید؛ اما در عمل نتوانید آنها را اجرا کنید. در این موارد استفاده از مدیرانی که تجربه کار کردن در مسائل مالی را دارند می‌تواند بازدهی شرکت شما را ارتقا ببخشد. اگر مدیریت مالی به طور کامل بر عهده خود شما است، از تجربیات و نظرات دیگران استفاده کنید تا مرتکب خطاهای فاحش نشوید.
10. تعریف درگاه‌های امن پرداخت
داشتن درگاه‌های امن پرداخت یک رابط مهم میان استارتاپ شما با مشتریان است. درگاه‌های امن پرداخت، علاوه بر آنکه فرآیند پرداخت را آسان می‌کنند، می‌توانند به کاهش کلاهبرداری‌ها نیز کمک کنند. علاوه بر این درگاه‌های پرداخت یکی از شاخص‌های موفقیت مالی برای استارتاپ‌ها و اعتبار آنها محسوب می‌شوند. همچنین درگاه‌های امن برای پردازش پرداخت‌های سریع و خریدهای آنلاین نیز مهم هستند. در حال حاضر نمونه‌های زیادی از درگاه‌های امن وجود دارد که درگاه پرداخت IPG یکی از آنها است.
11. تمرکز بر جذب مشتری
تمرکز بر جذب مشتری شاید به طور مستقیم با امور مالی مرتبط نباشد؛ اما بدون شک بر آن تاثیر بسزایی دارد. هیچ استارتاپی بدون مشتری، سود و درآمدی نخواهد داشت. از این رو بخشی از مدیریت مالی متوجه مشتریان است. برای آنکه عملکرد مثبتی در این زمینه داشته باشید باید مشتریان خود را بشناسید و بر راه‌های جذب مشتریان بیشتر تمرکز کنید. این کار را با بازاریابی درست و شناسایی فرصت‌های مربوط به مشتری‌یابی انجام دهید.
12. استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی
نرم‌افزارهای مدیریت مالی متنوعی موجود است که هر کدام از آنها خدمات متفاوتی را ارائه می‌دهند. استفاده از این نوع نرم‌افزارها و به‌کارگیری کارشناسان نرم‌افزارهای مالی عامل مهمی در نظم مالی است. علاوه بر این نرم‌افزارهای مالی از دقت بالایی برخوردار هستند و از بروز اشتباهات مالی جلوگیری می‌کنند. در واقع از صرفه‌جویی در زمان گرفته تا ساده کردن محاسبات مالیاتی و مدیریت پروژه و همچنین ارائه درک واضح‌تر از سودآوری، وجود نرم افزار مالی را به یک ابزار ضروری برای استارتاپ‌ها و مشاغل کوچک تبدیل کرده است.
13. داشتن پلن B
پلن B پلنی است که در جایگاه دوم پلن‌ها قرار دارد. پلن B بعد از شکست پلن A استفاده می‌شود. این پلن در واقع یک طرح جایگزین یا ثانویه است که بعد از طرح اولیه اجرا می‌شود. همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم تغییر منابع مالی زمانی درست است که شما یک طرح جایگزین داشته باشید. در اینجاست که اهمیت پلن B مشخص می‌شود. در واقع زمانی که طرح اولیه شما یعنی پلن A، کار نمی‌کند، شما باید به سمت پلن B بروید. پلن B در زمان بروز بحران‌های مالی، ضرورت تغییر منابع مالی و سایر مشکلات دیگر اهمیت می‌یابد و می‌تواند نقش مهمی در رفع بحران داشته باشد. البته به خاطر داشته باشید پلن B تنها مختص مسائل مالی نیست، بلکه می‌تواند به سایر مسائل استارتاپ نیز مربوط باشد.
14. تمرکز بر سوابق دقیق
منظور از سوابق، سوابق حسابداری و امور مالی استارتاپ است. نگهداری سوابق مالی باید به صورت منظم و روزانه انجام شود. کارولین لی، یکی از بنیانگذاران CocoSign، در این رابطه گفته است «در بسیاری از شرکت‌ها اسناد گم می‌شوند و در روزهایی که به آنها نیاز است، چالش‌های زیادی برای پیدا کردن آنها اتفاق می‌افتد. گذشته از این عدم دسترسی به سوابق، نظارت بر جریان نقدی را دشوار می‌کند و این موضوع می‌تواند منجربه زیان‌های مالی بزرگی شود» اگر نگهداری سوابق برایتان دشوار است و یا زمان کافی برای این کار را ندارید، از حسابدار خود بخواهید این کار را انجام دهد. البته بهتر است حسابداری که انتخاب می‌کنید به اندازه کافی قابل اعتماد باشد.
15. استفاده از سیستم حسابداری ابری
تصور کسب و کارها و یا استارتاپ‌ها بدون حسابداری بسیار سخت است. اما تعییر و تحولات صورت گرفت در عرصه فناوری ارتباطات، شکل جدیدی از سیستم حسابداری را تعریف کرده است. این حسابداری، حسابداری ابری است. حسابداری ابری در واقع همان حسابداری آنلاین یا از راه دور است. در این نوع سیستم نیازی به حضور فرد در محل کار نیست. حسابداری ابری به کسب و کار شما کمک می‌کند تا ضمن کاهش هزینه‌ها، سریع‌تر و هوشمندانه‌تر کار کنید.
راه‌اندازی سیستم حسابداری آنلاین همکاری بین اعضای تیم را نیز افزایش می‌دهد، باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود و یک نمای کلی از تراکنش‌های مالی را به شما ارائه می‌دهد. بسیاری از کارآفرینان از این نرم افزار به دلیل انعطاف‌پذیری آن راضی هستند. اگر از سیستم حسابداری ابری استفاده می‌کنید، می‌توانید استارتاپ خود را به صورت مجازی و از هر کجای دنیا اجرا کنید.
سخن نهایی
ترسیم الگوهای دوره‌ای نیازمند تصمیمات و تفکرات جمعی سرمایه گذاران و کارکنان است. در کنار آن داشتن اهداف مالی نیز مهم است. اهداف مالی می‌تواند طرحی جامع از اقدامات شما و نقطه‌های مالی ترسیم شده است. توجه به این نکات و مواردی که به آنها اشاره کردیم می‌تواند بخش مهمی از موفقیت مالی شما در استارتاپ را تضمین کند.
