سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نیازمند دانش، دقت و انتخاب ابزارهای مناسب است. یکی از گزینه‌های پرطرفدار در این حوزه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) هستند که امکان مشارکت مالی در دارایی‌های متنوع را با شفافیت، نقدشوندگی بالا و هزینه‌های کم برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.
این صندوق‌ها ترکیبی از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و قابل معامله در بورس را دراختیار دارند و به همین دلیل، مورد توجه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و مبتدی قرار گرفته‌اند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق‌تر ماهیت، مزایا، معایب، انواع، نحوه انتخاب بهترین صندوق‌های ETF و کارمزد معاملاتی هر صندوق بپردازیم؛ با ما همراه باشید.
معرفی صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس
بورس چیست؟ بستری سازمان‌یافته برای انجام معاملات مالی است که در آن خریداران و فروشندگان به مبادله سهام، کالا یا ارز می‌پردازند. شرایط بازار بورس در دوره‌های مختلف متغیر است و درطول زمان ارقام مختلفی را تجربه می‌کند.
این بستر، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی، مکانی ساختاریافته برای مبادله دارایی‌های مالی فراهم می‌کند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مشابه سهام در بازار بورس خرید و فروش می‌شوند و قیمت آن‌ها درطول روز معاملاتی تغییر می‌کند. به این معنی که سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای ETF را هم‌چون سهام در بازار معامله کنند.
این ویژگی خلاف صندوق‌های صدور و ابطالی است که قیمت آن‌ها براساس محاسبه ارزش دارایی خالص صندوق تعیین می‌شود. صندوق ETF مشابه نوع سرمایه‌گذاری مشترک عمل می‌کند. به این معنی که شما می‌توانید در ساعات و روزهایی که بازار بورس باز است، واحدهای یک صندوق ETF را خریداری کرده یا بفروشید.
واحد سرمایه‌گذاری، نشان‌دهنده سهمی از دارایی‌های یک پرتفوی مدیریتی است. زمانی که فردی در یک صندوق سرمایه‌گذاری می‌کند، درواقع، تعدادی از این واحدها را خریداری کرده و به همان نسبت در دارایی‌های بستر مورد نظر سهیم می‌شود.
ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری به ارزش کلی دارایی‌های صندوق بستگی دارد و این احتمال وجود دارد که تحت‌تأثیر تغییرات بازار، نوسان کند. به بیان دیگر، با رشد یا کاهش ارزش دارایی‌های صندوق، ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری نیز تغییر می‌کند.
تفاوت‌های اصلی بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های ETF
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های ETF شباهت‌های زیادی با یک‌دیگر دارند؛ اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز درمیان آن‌ها وجود دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها در نحوه و روش معامله این 2 صندوق است.
صندوق‌های ETF همانند سهام، دارای کد بورس هستند و ازطریق کارگزاری‌ها خرید و فروش می‌شوند. این ویژگی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به‌سادگی در ساعات کاری بازار بورس، واحدهای صندوق‌های ETF را معامله کنند.
در مقابل، برای خریدوفروش سایر صندوق‌ها (صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک)، باید به مراجع و مراکز مرتبط با آن‌ها مراجعه کنید که این فرآیند پیچیده و زمان‌بر است.
یکی از مزایای عمده صندوق‌های ETF، امکان معامله در بورس و نقدشوندگی بالای آن‌ها است. این صندوق‌ها از پتانسیل بازار سهام بهره‌مند می‌شوند و به همین دلیل می‌توانند در کم‌ترین زمان و در حجم بالا معامله شوند. درواقع، نقدشوندگی صندوق‌های ETF تحت نظارت بازارگردان‌ها قرار دارد که وظیفه کنترل عرضه و تقاضا و ایجاد توازن میان آن‌ها را بر عهده دارند.
تفاوت دیگری که میان صندوق‌های ETF و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وجود دارد، به موضوع مالیات مربوط می‌شود. درحالی که معاملات صندوق‌های ETF مشمول مالیات نمی‌شوند، مبادله واحدهای سایر موارد (سرمایه‌گذاری مشترک) مشمول مالیات بر عایدی سرمایه است.
این نکته تأثیر مهمی در انتخاب نوع صندوق توسط سرمایه‌گذاران دارد؛ چراکه عدم وجود مالیات در معاملات صندوق‌های ETF باعث افزایش جذابیت این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود.
مزایای بارز صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) مزایای متعددی دارند که آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران تبدیل می‌کند. در بخش ذیل به برخی از مهم‌ترین این مزایا اشاره می‌کنیم.
- نقدشوندگی بالا: واحدهای این صندوق‌ها در ساعات کاری بازار بورس خریدوفروش می‌شوند و بسیاری از آن‌ها از حمایت بازارگردان بهره‌مندند. این ویژگی باعث تسهیل فرایند خریدوفروش و افزایش نقدشوندگی صندوق‌ها می‌شود. بازارگردان‌ها با تضمین عرضه و تقاضاء متعادل، به تبدیل واحدهای صندوق به پول نقد کمک می‌کنند.
- تنوع‌بخشی: این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری در انواع مختلف اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه، امکان کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کنند.
- شفافیت: ترکیب دارایی‌های صندوق، به‌طور منظم در سایت‌های مربوطه منتشر می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند عملکرد صندوق را بررسی کنند.
- هزینه‌های پایین: این صندوق‌ها، کارمزدهای مدیریتی و معاملاتی ناچیزی دارند.
- امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کم: سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها با مبالغی اندک، امکان‌پذیر است؛ این موضوع برای سرمایه‌گذاران خرد یک فرصت بسیار خوب در نظر گرفته می‌شود.
- معافیت مالیاتی: سود حاصل از خریدوفروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، از مالیات معاف است.
معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس
در کنار مزایا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) دارای معایبی نیز هستند. آگاهی از این معایب باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران با تمام ویژگی‌های این صندوق آشنا شوند. ازجمله این موارد می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.
عدم امکان حضور در مجامع
برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پرتفوی خود سهام شرکت‌ها را دارند که این شرکت‌ها مجامعی برای تصمیم‌گیری برگزار می‌کنند. دارندگان سهام مجاز هستند تا در این مجامع حضور یابند و در تصمیمات آینده مؤسسه تأثیر بگذارند. درمقابل، کسانی که واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند حق شرکت و دخالت در روند جلسات را ندارند.
عدم امکان مدیریت پرتفوی
مدیریت صندوق‌های ETF توسط مدیران و تحلیل‌گران بازار انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران هیچ‌گونه دخالتی در انتخاب دارایی‌ها یا نحوه مدیریت آن‌ها ندارند.
بهترین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس کدام است؟
انتخاب بهترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید پیشاز خرید صندوق مدنظر قرار دهید، تطابق آن با میزان ریسک‌پذیری و استراتژی سرمایه‌گذاری شما است.
به همین دلیل، صندوق‌های ETF در بورس، با سطوح مختلف ریسک و بازدهی وجود دارند که سرمایه‌گذاران براساس شرایط مالی و اهداف خود از این صندوق‌ها استفاده می‌کنند.
سابقه و عملکرد صندوق‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین معیارهایی که یک صندوق سرمایه‌گذاری را از دیگر پلتفرم‌های مشابه خود متمایز می‌کند، بازدهی آن است. بررسی و مقایسه عملکرد تاریخی، به انتخاب بهترین گزینه کمک می‌کند.
صندوق‌های ETF به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که این دسته‌بندی براساس نوع دارایی‌ها و میزان سهام موجود در پرتفوی آن‌ها صورت می‌گیرد.
به همین دلیل، برای انتخاب بهترین نوع، لازم است که نوع صندوق و ویژگی‌های آن با نیازهای شما هم‌راستا باشد. در بخش ذیل به معرفی بهترین صندوق‌های ETF برای سرمایه‌گذاری در هر دسته را توضیح می‌دهیم.
صندوق‌های قابل معامله ETF با درآمد ثابت
این صندوق‌ها بیش‌تر دارایی‌های خود را در اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ بنابراین، یک گزینه کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌آیند. برای مثال، با فعالیت اقتصادی در برخی صندوق‌ها، می‌توانید سود ماهانه دریافت کنید.
صندوق‌های قابل معامله ETF سهامی
صندوق‌های سهامی قابل معامله در بورس (ETF)، نسبت به نوع درآمد ثابت ریسک بیش‌تر و احتمال بازدهی بالایی دارند. در صندوق‌های سهامی، حداقل 70درصد دارایی‌ها از سهام تشکیل می‌شود.
صندوق‌های قابل معامله ETF مختلط
ترکیبی از صندوق‌های سهامی و درآمد ثابت هستند. در این صندوق‌ها، حداقل 40درصد از دارایی‌ها در سهام و حداقل 40 درصد در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.
20 درصد باقی‌مانده به اختیار مدیر صندوق، بین سهام و اوراق برای کاربرد‌های مورد نظر اختصاص می‌یابد. مزیت اصلی صندوق‌های مختلط انعطاف‌پذیری آن‌ها است که مدیر صندوق براساس شرایط مختلف اقتصادی مجاز به تغییر ترکیب پرتفوی است.
صندوق‌های قابل معامله ETF طلا
صندوق‌های کالایی شامل صندوق‌هایی هستند که به‌جای سهام و اوراق، کالاهایی مشخص مانند طلا یا زعفران را در پرتفوی خود دارند. با سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر طلا، بازدهی مشابهی با ارزش این محصول برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌شود.
میزان کارمزد معاملات صندوق‌های قابل معامله (ETF)
کارمزد معاملات صندوق‌های قابل معامله (ETF) در بورس براساس نوع آن‌ها متفاوت است. برای صندوق‌های سهامی، کارمزد خرید 0.116درصد و کارمزد فروش 0.11875درصد است.
صندوق‌های مختلط کارمزد خرید 0.06075درصد و کارمزد فروش 0.66125درصد دارند. صندوق‌های درآمد ثابت دارای کارمزد خریدوفروش معادل 0.01875درصد هستند.
این کارمزدها بهدلیل عدم مشمولیت مالیات، یکی از مزایای صندوق‌های ETF محسوب می‌شود و در راستای تسهیل اجراء سیاست‌های توسعه ابزارهای مالی جدید قرار دارد.
میزان بازدهی و عوامل تأثیرگذار بر صندوق‌های قابل معامله (ETF)
میزان بازدهی صندوق‌های قابل معامله (ETF) بهدلیل تنوع دارایی‌ها و ماهیت مختلف این صندوق‌ها، متفاوت است. نوع درآمد ثابت بازدهی مشابه یا تاحدودی بیش‌تر از سپرده‌های بانکی دارند.
صندوق‌های سهامی نیز بازدهی مشابه با شاخص کل بورس و سهام دارند. بازدهی صندوق‌های مختلط مبلغی بین درآمد ثابت و سهامی است.
میزان بازدهی صندوق‌های کالایی تحت‌تأثیر نوسانات قیمت کالای مورد نظر در سبد صندوق قرار دارد. به‌عنوان مثال، قیمت واحدهای صندوق زعفران به تغییرات قیمت زعفران در بازار بستگی دارد.
جمع‌بندی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) یکی از ابزارهای محبوب برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند که ترکیبی از ویژگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و امکان معامله در بورس را ارائه می‌دهند.
این صندوق‌ها با نقدشوندگی بالا، هزینه‌های کم، شفافیت اطلاعاتی، تنوع دارایی‌ها و معافیت مالیاتی، گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان محسوب می‌شوند. بااین‌حال، معایبی مانند عدم امکان مدیریت پرتفوی و عدم مشارکت در مجامع شرکت‌ها نیز در این صندوق‌ها وجود دارد.
انتخاب بهترین صندوق ETF به میزان ریسک‌پذیری، استراتژی سرمایه‌گذاری و عملکرد تاریخی صندوق بستگی دارد. میزان بازدهی آن‌ها نیز به نوع دارایی‌های هریک وابسته است و سرمایه‌گذاران باید با بررسی دقیق شرایط بازار و ساختار صندوق‌ها، تصمیم‌گیری آگاهانه‌ای داشته باشند.
