بازارهای مالی از مهم‌ترین بخش‌های کشوراست که در اقتصاد کشور نقش اساسی ایفا می‌کند و باعث می‌شود پول‌ها جریان داشته باشند. البته بسیاری از این بازارها به یک کشور محدود نمی‌شوند و در سطح جهانی فعالیت می‌کنند. بازارهای مالی انواع بسیار متعددی دارند.
سوالی که به‌وجود می‌آید این است که این بازارها چه کاربردی دارند؟ چه‌کسی پشت این بازارها است؟ علت به‌وجودآمدن این بازارها چیست؟ چرا در بازارها تنوع وجود دارد؟ دقیقا چه وظیفه‌ای به‌عهده این بازارها است؟ انواع بازار مالی چیست؟ در این مقاله پاسخ تمام سوالات مبهم ذهن‌تان را خواهیم داد.
بازار مالی چیست؟
به هر بازاری که در آن به معامله دارایی‌ها پرداخته شود، بازار مالی می‌گویند. به‌عبارتی دیگر بازار مالی مجموعه‌ای شامل خریداران و فروشندگان است که به مبادله طیف وسیعی از محصولات و خدمات می‌پردازند و هر‌چه دارایی فیزیکی و غیرفیزیکی دارند با یکدیگر معامله می‌کنند.
در این بازار افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند با توجه به قیمتی که طبق اصول و مبتنی‌بر عرضه و تقاضا برای محصول یا خدمات در نظر گرفته شده، به خرید و فروش بپردازند. این بازارها به 2 صورت فیزیکی یا پلتفرم مجازی فعالیت دارند. اینکه دقیقا چه چیزی و چگونه مبادله شود را ماهیت بازار مالی همان محصول یا خدمات تعیین می‌کند.
در بازار سهام Stock Market به خرید و فروش چند سهام خاص به‌طور عمومی بین مردم می‌پردازند یا در بازار تبادل ارزهای خارجی پول کشورهای مختلف را مبادله می‌کنند. این بازارها انواع متفاوتی دارند. اما سوال اینجاست. چه‌کسی پشت این بازارها است؟
وظیفه بازارهای مالی چیست؟
بازارهای مالی یکی از ابزارهای پیشرفته کشورها هستند که در اقتصاد بسیار موثر عمل می‌کنند. این بازارها باعث تسهیل امور اقتصادی کشورها می‌شوند. همچنین، نقدینگی لازم برای کارآفرین‌ها و کسب‌و‌کارها را نیز تامین می‌کنند.
با این عمل، پول از سمت سرمایه‌دارها به‌سمت کسب‌و‌کارها هدایت می‌شود و بعد‌از گذر زمان، کسب‌وکار رونق پیدا می‌کند و سرمایه‌دار نیز به سود می‌رسد.
این پروسه در طی تکرار باعث رشد و پیشرفت فوق‌العاده کشورها می‌شود و به اقتصاد کشور کمک شایانی می‌کند. در حقیقت این بازارها، وظیفه تامین مالی بنگاه‌های معاملاتی را دارند. به همین علت پروسه کسب‌وکار را برای مردم و سرمایه‌گذار آسان می‌کنند. البته بازارهای مالی وجود دارند که فقط محدود به یک کشور نیستند و در سطح جهانی فعالیت دارند.
انواع بازار مالی
ما می‌توانیم بازارهای مالی را بر اساس معیارهای متفاوتی مانند ابزار، زمان سررسید و مواردی از این قبیل تقسیم کنیم اما بهترین دسته‌بندی براساس نوع فعالیت آن‌ها است. در ادامه به توضیح انواع بازارهای مالی براساس فعالیت می‌پردازیم.
بازار سهام
بازار سهام یا بورس چیست؟ از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین بازارهای مالی که کم‌تر کسی نام آن را نشینده باشد و تقریبا همه از وجود آن مطلع هستند، بازار سهام یا همان بورس سهام است. این بازار برای دولت و حکومت فوق‌العاده بااهمیت است.
بزرگترین شرکت‌های هر کشور در این بازار حضور دارند و تمام اطلاعات مالی خود را به‌صورت علنی اعلام می‌کنند. همچنین کسبوکارهای کوچک نیز در این بازار حضور دارند. تا‌به‌حال نام عرضه اولیه را شنیده‌اید؟
برخی شرکت‌ها برای تامین هزینه خود قسمتی از سهام خودشان را ازطریق عرضه اولیه به‌فروش می‌گذارند. بعد‌از عرضه اولیه سهامداران سهام خود را در بازاری به نام ثانویه می‌فروشند و این پروسه دست‌به‌دست‌کردن و چرخش ادامه پیدا می‌کند. به‌این‌ترتیب کسبوکارهای کوچک و شرکت‌ها رونق پیدا می‌کنند.
در این بازارها سهام‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری وجود دارند. سرمایه‌گذاری به بهترین سود می‌رسد که تشخیص دهد کدام سهام برای سرمایه‌گذاری طبق میزان ریسک‌پذیری او و استراتژی‌هایی که در معامله دارد، بهتر است. به همین علت روی آموزش صحیح قبل‌از ورود به بازارهای بورسی و سهام تاکید می‌کند.
بازارهای مالی
در بازارهای مالی یا بازارهای پولی کالاهایی که می‌توانند با پول معامله شوند و به‌نوعی ویژگی نقدشوندگی دارند، خرید و فروش می‌شوند. سررسید این کالاها چند‌روزه یا چندماهه یا نهایتا یک ساله است.
به‌خاطر ویژگی نقدشوندگی و امنیت بالا، سرمایه‌گذاری در شرایط بسیار خوبی انجام می‌شود. ازطرف‌دیگر بازدهی این بازارها در مقایسه با بازارهای مالی دیگر پایین‌تر است. به‌علاوه معاملاتی که در بازارهای پولی انجام می‌شوند، حجم زیادی دارند.
بازار اوراق قرضه
اول بیایید ببینیم اوراق قرضه چیست؟ اوراق قرضه، اوراقی هستند که سرمایه‌داران با پرداخت پول آن را خریداری می‌کنند و بعد‌از گذشت زمانی مشخص، پول خود را با مقدار سودی که از قبل تعیین شده است، دریافت می‌کنند.
به‌نوعی می‌توان گفت اوراق قرضه، وام است. سرمایه‌گذاران پول خود را به مدت و درصدی تعیین‌شده، در اختیار متقاضیان می‌گذارند.
اوراق قرضه یک توافق بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده است. اصلی‌ترین نهادهایی که اوراق قرضه منتشر می‌کنند شهرداری‌ها، دولت‌ها و دیگر ارگان‌ها هستند که برای تامین نیازهای مالی خود این کار را انجام می‌دهند.
البته کمپانی‌های بزرگ و نهادهای خصوصی نیز به انتشار اوراق قرضه می‌پردازند. این بازار به نام‌های بازار مالی درآمد ثابت یا بازار مبتنی‌بر بدهی شهرت دارد.
بازار مالی فارکس
فارکس چیست؟ آیا نام بیت‌کوین و اتریوم را شنیده‌اید؟ بازار فارکس بازار ارزهای دیجیتال است که به‌صورت غیرمتمرکز و روی فناوری بلاک‌چین تشکیل می‌شود. به‌علاوه ارز رایج کشورها مانند دلار، ین و فرانک نیز در این بازار وجود دارد.
گستردگی این بازار بسیار زیاد است به‌طوری که روزانه میلیاردها دلار در آن معامله می‌شود. به همین دلیل گسترده‌ترین بازار جهان، فارکس به‌حساب می‌آید.
فارکس برای تریدرها نیز بهترین بازار محسوب می‌شود. این بازار به‌خاطر نقدشوندگی سریع و تنوع بسیار جفت‌ارزها طرفداران بسیاری دارد. جفت ارز نسبتی است که 2 ارز با یکدیگر دارند.
افرادی که در بازار فارکس فعالیت دارند، با نوسان‌گیری از این ارزها معامله و سود می‌کنند. از مزایای دیگر فارکس ویژگی نقدشوندگی آن است. همچنین فعالیت بازار مرکزی باعث شده امنیت آن بالا باشد.
بازار مشتقات
در بازار مشتقات ورق‌هایی خرید و فروش می‌شوند که در آن قراردادی بین 2 یا چند نفر وجود دارد. این ورق‌ها هر‌کدام نماینده یک کالای پایه هستند که ارزش ورق‌ها را نیز همین کالاهای پایه تعیین می‌کنند.
کالای پایه عموما فقط کالای فیزیکی نیست. کالای پایه می‌تواند سهام شرکت‌ها، شاخص‌ها و صندوق‌ها نیز باشد. در این بازارها خود کالا خرید و فروش نمی‌شود بلکه روی ارزش کالا معامله می‌کنند.
بازار مالی بورس کالا
بازار کالا همان‌طور که از نامش پیداست، بازاری برای خرید و فروش کالاهای فیزیکی است. در این بازار شاخه‌های مختلف مانند محصولات کشاورزی (سویا، گندم، ذرت و حتی حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند)، انرژی سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز و اعتبارات نفتی)، فلز گران‌بها (طلا، نقره، پلاتینیوم)، و کالاهای سافت (قهوه، پنبه، شکر) معامله می‌شود.
به این بازار اسپات نیز می‌گویند. اسپات همان کلمه‌ای است که در بازارهای ترید زیاد آن را مشاهده می‌کنید. این کلمه یعنی خریدار در ازای پرداخت پول، یک کالای واقعی یا یک دارایی واقعی را دریافت می‌کند. ازآنجایی‌که معامله در این بازار راحت است و سرمایه‌گذار مسئولیتی ندارد، بازار کالا سرمایه‌گذاران زیادی را به خود جلب کرده است.
بازار مالی OTC
بازار مالی OTC نوعی بازار غیرمتمرکز است. بازار غیرمتمرکز یعنی تبادلات در یک محل فیزیکی انجام نمی‌شوند بلکه به‌صورت الکترونیکی بدون هیچ بروکری بین خریدار و فروشنده خرید و فروش می‌شود. در این بازار سهام‌های خاصی که در بازار سهام نیستند، حضور پیدا می‌کنند.
سهام‌هایی که کوچک یا پرریسک هستند و شرایط لیست‌شدن در بازار اصلی سهام را ندارند، در بازار OTC قرار می‌گیرند. به‌علاوه بعضی قسمت‌های بازارهای مشتقات نیز در بازار OTC است.
به همین خاطر بازار OTC یکی از بخش‌های مهم و ضروری بازارهای مالی است. البته باید بدانید در این بازار حجم نقدینگی کمتری وارد می‌شود و معاملات آن در مقایسه با سایر بازارها، شفافیت زیادی ندارد.
بازار رمزارزها یا کریپتو
در حوزه بلاک‌چین بیش از 10هزار پروژه وجود دارد و کوین یا همان دارایی دیجیتال مربوط به هر پروژه در صرافی‌های متفاوت سراسر جهان خرید و فروش می‌شود. مجموعه تمام این‌ها بازار رمزارزها را تشکیل می‌دهند.
در این بازار تکنولوژی‌هایی وجود دارد که بستر پیاده‌سازی پروژه‌های مربوط به کریپتوکارنسی یا ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند تا ارزها به یکدیگر یا به پول فیات تبدیل شوند.
معروف‌ترین ارزهای دیجیتال بیت‌کوین و اتریوم هستند. این نوع ارزها ماهیت فیزیکی ندارند و فقط می‌توانید آن‌ها را در کیف پول‌های دیجیتال روی بلاک‌چین ذخیره کنید.
ازطرف‌دیگر معاملات این حوزه بیشتر در صرافی متمرکز انجام می‌شود و صرافی‌ها سرمایه کاربران را در کیف پول‌های خود نگه می‌دارند. این یعنی پول‌ها در خطر حمله هکرها هستند. البته نوع دیگری از صرافی نیز وجود دارد.
صرافی DEX صرافی غیرمتمرکزی است که در آن مبادله همتا‌به‌همتا یا P2P را بدون دخالت سیستم مرکزی انجام می‌دهند. این صرافی‌ها از ابزارهایی به‌نام بازارساز خودکار یا AMM کمک می‌گیرند تا با بهره‌گیری از مفهوم استخرهای نقدینگی یک فضای بی‌واسطه برای معامله رمزارزهای دیجیتال ایجاد کنند. انواع قراردادهای اختیار معامله و فیوچرز در صرافی‌های بزرگ به کاربران ارائه می‌شود.
جمع‌بندی
هر‌کدام از این بازارها طرفداران خود را دارند اما در‌حال‌حاضر، بازار فارکس بیشترین حجم معاملات را در طی روز انجام می‌دهد. محلی‌ترین نوع بازار که در اکثر کشورها وجود دارد نیز بازار سهام است که دولت روی آن تمرکز دارد و نظارت کامل انجام می‌دهد. شما با توجه به علاقه و البته مهارت خود بعد‌از آموزش می‌توانید در هر‌کدام از این بازارها به معامله بپردازید.
