در ادامه این مقاله از دیجی‌پی ما را همراهی کنید تا با هم به دل تاریخ پیدایش بازار تبادل ارزهای خارجی سفر کنیم و به این سوال اساسی پاسخ دهیم که اصلا Forex از چه زمانی و کجا آغاز شد؟
بازار تبادل ارزهای خارجی (Forex) چیست؟
اینکه فارکس چیست؟ و چطور این بازار ایجاد شد؟ در واقع مهم‌ترین مسائلی هستند که ذهن شما را به سمت بررسی تاریخچه و نحوه شکل‌گیری آن سوق می‌دهد. تبادل ارزهای خارجی یا همان Forex از بزرگ‌ترین بازارهای مالی در سطح دنیا به‌شمار می‌رود که جریان نقدینگی بالایی دارد. در این فضا که سالانه بر تعداد طرفداران آن افزوده می‌شود و فرصت خوبی برای انجام معامله به سرمایه‌گذران در سراسر جهان می‌دهد، جفت ارزها براساس قوانین مشخصی دادوستد می‌شوند.
به‌طور کلی تعیین نرخ تبدیل ارزها در سراسر جهان در بازار فارکس صورت می‌گیرد. کاربران حاضر در این فضا می‌توانند فرآیندهای مختلفی همچون خرید، فروش، مبادله و سفته‌بازی را در خصوص تعیین نرخ نسبی مبادله جفت ارزها انجام دهند.
شرکت‌کنندگان در بازار تبادل ارز متشکل از بانک‌ها، معامله‌گران، شرکت‌های تجاری، شرکت‌های مدیریت مالی، صندوق‌های تامین و سرمایه‌گذاران است. با توجه به اینکه در طول روزهای معاملاتی، میلیاردها دلار پول نقد در فارکس جابه‌جا می‌شود باید گفت که این بازار مالی معتبر، نقشی تاثیرگذار در پیشبرد اقتصاد جهانی ایفا می‌کند.
درآمدی بر تاریخچه پیدایش فارکس
در اوایل قرن ششم، طلا به‌عنوان یک ارز جهانی مورد استفاده قرار می‌گرفت که دلیل انتخاب، داشتن تمام ویژگی‌های لازم همچون ارزش بالا و قابلیت مبادله است اما با توجه به اینکه طلا وزن سنگینی دارد و در معامله‌های کلان مشکلات لجستیکی را به‌وجود می‌آورد، با گذشت زمان کنار گذاشته شد.
این اتفاق منجر به این شد که یک سیستم پولی رسمی جایگزین تبادل طلا در سطح اقتصادهای جهانی شود و در نهایت بازار فارکس را به‌شکل امروزی که ما می‌شناسیم، به‌وجود آورد. البته چنین جریانی به یک‌باره شکل نگرفت و شامل برهه‌های زمانی مختلفی می‌شود که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
جایی که همه چیز برای تبادل ارزی آغاز شد
دهه 1800 میلادی شروعی برای ایجاد استاندارد طلا بود، براساس این قانون هر کشوری می‌توانست پول کاغذی را متناسب با ارزش آن درازای طلا بازخرید کند. کشور انگلستان در سال 1819 این استاندارد را پذیرفت، به‌دنبال آن آمریکا این قانون را مورد تایید قرار داد و در آخر نیز دیگر اقتصادهای بزرگ جهان به جمع آنها اضافه شدند.
بازار تبادل ارزها تا اوایل دهه 1900 با کمک استاندارد طلا پشتیبانی می‌شد، اما در طول جنگ‌های جهانی این قانون به حاشیه رفت و کشورهای اروپایی برای اینکه پول بیشتری به‌منظور تامین مخارج جنگ چاپ کنند، استاندارد طلا را به حالت تعلیق درآوردند.
شکل‌گیری سیستم برتون وودز و سرنوشت آن در اقتصاد دنیا
در سال 1944 یعنی درست اواخر جنگ جهانی دوم کشورهای فرانسه، ایالات متحده آمریکا و انگلستان در منطقه‌ای به نام برتون وودز واقع دور هم جمع شدند تا برنامه‌ای برای ایجاد ثبات بیشتر در میان اقتصادهای جهانی طراحی کنند.
در توافقنامه برتون وودز این‌طور آمده که دلار آمریکا مبنایی برای ارزش‌گذاری سایر ارزهای جهانی در نظر گرفته می‌شود، چراکه در آن زمان بیشترین ذخایر طلا در اختیار ایالات متحده قرار داشت و دیگر کشورها نیز ارزش دلار آمریکا را با طلا می‌سنجیدند.
سیستم برتون وودز در کم‌تر از 30 سال با شکست مواجه شد، برخی از دلایل این امر مربوط به افزایش وام‌دهی، بالارفتن مخارج دولت‌ها، کاهش ذخایر طلا و افت ارزش پول ایالات متحده در مقابل ارزهای دیگر بود.
استفاده از سیستم شناور آزاد در مبادله‌های ارزی
در ادامه بررسی تاریخچه بازار فارکس به یکی از توافقنامه‌های رسمی در سطح دنیا می‌رسیم که با نام اسمیتسونیان شناخته می‌شود. براین‌اساس دلار آمریکا همچنان وابسته به طلا بود با این تفاوت که ارزش آن در مقایسه با طلا 8.5درصد کاهش پیدا کرد و قیمت نهایی این فلز ارزشمند نیز تا حدی بیشتر شد و به 38 دلار برای هر اونس رسید.
ازسوی‌دیگر جامعه اروپایی با تاسیس The European Joint Float در تلاش بود تا وابستگی خود را به دلار آمریکا کاهش دهد. به همین خاطر در سیستم پیشنهادی ارز شناور مشترک که مربوط به فرانسه، ایتالیا، آلمان غربی، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ بود، نسبت پول‌های رایج اروپایی در مقایسه با یکدیگر ثابت در نظر گرفته می‌شد اما مطابق با سطح عرضه و تقاضا در بازار می‌توانستند با دیگر ارزها رقابت کنند. البته این سیستم نیز همانند برتون وودز نقص‌های زیادی داشت و در سال 1973 سقوط کرد.
توافقنامه پلازا در دهه 1980 میلادی
در اوایل دهه 1980 ارزش دلار نسبت به دیگر ارزها به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرد و دولت‌مردان آمریکایی برای اینکه از رکود اقتصادی و کاهش صادرات دور بمانند، نرخ بهره را بالاتر بردند که این کار کشورهای درحال توسعه را به‌شدت تحت‌فشار قرار داد.
در این برهه زمانی که بخشی از تاریخچه مربوط به بازار فارکس را تشکیل می‌دهد، باز هم توافقنامه جدیدی به نام پلازا شکل گرفت که ارزش دلار را کاهش داد اما دیگر ارزها را به‌خوبی حمایت کرد. طبق این قرارداد دولت‌ها دخالتی در تغییر نوسان نرخ ارزها در مقابل یکدیگر نداشتند.
با توجه به اینکه بروز نوسان در تبادل ارزها منجر به کسب سود می‌شود، می‌توان این دوره را نقطه عطفی بر آغاز فعالیت‌های فارکس دانست که در قالب یک شبکه الکترونیکی و تا پیش‌از گسترش اینترنت ایجاد شد.
پیمان ماستریخت و ظهور یورو
تغییر در بازار ارز به قرارداد پلازا ختم نشد، چراکه کشورهای اروپایی هنوز هم می‌خواستند بدون اتکا به دلار آمریکا، تبادل‌های بین‌المللی خود را انجام دهند. ازاین‌رو در سال 1992 اتحادیه اروپا شکل گرفت و واحد پولی یورو را به‌عنوان ارز رایج در میان کشورهای منطقه معرفی کرد.
شکل‌گیری یورو به‌عنوان مهم‌ترین ارز به‌منظور انجام فعالیت‌های اقتصادی، باعث شد که ریسک مبادله برای بانک‌ها و اغلب کسب‌وکارهای اروپایی حذف شود و این روند نوعی برتری نسبی را برای آنها در سطح اقتصاد جهانی به‌وجود آورد که هنوز هم پابرجاست.
رونق‌گرفتن بازار فارکس و گسترش اینترنت
تا پیش‌از اینکه اینترنت در دسترس افراد قرار بگیرد، بازار تبادل ارزها به‌کندی پیش می‌رفت و برای اینکه متقاضیان از قیمت دقیق مطلع شوند بایستی با تعداد زیادی از دلالان و معامله‌گران دیگر ارتباط برقرار می‌کردند.
این رویه در دهه 1990 که زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنت رونق گرفت، تغییرات زیادی را متحمل شد. در ابن زمان بود که بانک‌ها و کارگزاری‌های مختلف در سراسر دنیا پلتفرم‌هایی را مبتنی‌بر بستر اینترنت طراحی کردند تا دسترسی راحت‌تری به معامله‌گران داده شود.
چشم انداز فعلی معاملات فارکس
پیشرفت‌های زیادی که تاکنون درزمینه دسترسی گسترده مردم به اینترنت انجام شده، تحول عظیمی در فارکس ایجاد کرد و نقدینگی بالایی را به سمت این بازار کشاند، به‌طوری که سرمایه‌گذاران روزانه معامله‌هایی به ارزش بیش از 5 تریلیون دلار انجام می‌دهند.
درحال‌حاضر افراد عادی در سراسر جهان تنها با در اختیار داشتن اینترنت و یک پلتفرم مناسب می‌توانند معامله در این فضای بی‌نظیر را تجربه کرده و سودهای قابل قبولی را نصیب خود کنند.
با توجه به اینکه تجارت ارزها در فضای دیجیتالی درحال رشد است و بسیاری از پیشرفت‌های فناوری مربوط به Forex می‌شود، بدون شک معامله‌گران فرصت‌های متعددی پیش روی خود دارند که می‌تواند نشان‌دهنده آینده روشن بازار تبادل ارزهای خارجی باشد.
چرا باید فارکس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم؟
بدون شک سرمایه‌گذاری کاری هوشمندانه است که به شما کمک می‌کند تا در طول زمان ارزش پول خود را حفظ کنید و ازطرفی به سود قابل توجهی برسید. حال زمانی که بحث انتخاب بین بازارهای ملی مختلف می‌شود، فارکس همیشه نسبت به دیگر موارد اولویت دارد که دلیل اصلی این انتخاب ارائه مزایایی به‌صورت زیر است:
- نقدشوندگی بالا: اینکه گفته می‌شود فارکس بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است، اثباتی بر این مسئله خواهد بود که شما می‌توانید نسبت به نقدشوندگی بالای آن اطمینان کافی داشته باشید.
- فعالیت 24 ساعت: در 5 روز کاری هفته، این بازار به‌صورت 24 فعال بوده و تمامی افراد در هر کشوری که باشند امکان خریدوفروش و تبادل ارز در این بستر را دارند. این مزیت باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاری در فارکس محدودیت زمانی برای شما نداشته باشد، البته انتخاب یک سشن معاملاتی مهم و باارزش از اهمیت بالایی برخوردار است.
- کارمزد پایین تراکنش: علاوه‌بر اینکه فعالیت در این بازار نیاز به سرمایه کمی دارد، کارمزد تراکنش‌ها نیز در مقایسه با دیگر بازارهای مالی پایین است و این مزیت به تمام افراد فرصت خوبی می‌دهد تا با هر بودجه‌ای بتوانند فعالیت‌شان را در فارکس آغاز کنند.
- امکان استفاده از اهرم معاملاتی: یکی از جذاب‌ترین مزایای این بازار که توجه بسیاری از معامله‌گران را به خود جلب می‌کند، ارائه اهرم است. به این معنی که شما می‌توانید با داشتن سرمایه پایین معامله‌هایی با پوزیشن بالاتر را خیلی راحت انجام دهید. این ابزار یک نسبت مشخص دارد که در بسیاری از کارگزاری‌ها شامل 1:30 و 1:50 در دسترس سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. البته باید این را در نظر داشته باشید که استفاده از اهرم ریسک زیادی را در معامله ایجاد می‌کند.
جمع‌بندی
بازار تبادل ارزهای خارجی که با نام فارکس در سطح دنیا شهرت دارد، یکی از بسترهای معاملاتی پرطرفدار به‌شمار می‌رود که تاریخچه شروع به کار آن را می‌توان به مدت‌ها قبل نسبت داد. در سال 1800 میلادی برای اولین بار استاندارد طلا معرفی شد که امکان تبادل پول‌های کاغذی با این فلز ارزشمند را فراهم کرد.
بعداز اینکه اقتصاد جهانی به‌سرعت رشد کرد، قراردادهای دیگری نیز برای این منظور شکل گرفت که شامل توافقنامه برتون وودز، شناور آزاد، پلازا و ماستریخت است که تمامی این موارد پیش‌نیازهایی برای ایجاد بازار فارکس به‌شکل امروزی آن محسوب می‌شوند.
