بیت‌کوین، به ‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین رمز ارزها، برای خرید کالا و خدمات یا به ‌عنوان ابزار سرمایه ‌گذاری استفاده می‌شود. این ارزها از فناوری بلاک‌چین بهره می‌گیرند که امنیت و شفافیت تراکنش‌ها را تامین می‌کند. برخلاف پول‌های رایج که تحت کنترل دولت‌ها هستند، ارزهای دیجیتال به ‌صورت غیرمتمرکز عمل کرده و خارج از کنترل دولتی‌اند.

تعریف ارز دیجیتال

ارز دیجیتال یا رمزارز (Cryptocurrency) نوعی پول دیجیتالی است که برای تبادلات مالی بر بستر بلاک‌چین عمل کرده و از فناوری رمزنگاری برای امنیت تراکنش‌ها بهره می‌برد. این ارزها ماهیتی غیرمتمرکز دارند و برای تبادل آن‌ها نیاز به اتصال به اینترنت است. هدف اصلی از خرید ارز دیجیتال این است که به جایگزینی برای پول فیزیکی تبدیل شوند تا معاملات به‌ صورت مستقیم و بدون واسطه‌هایی مثل بانک‌ها انجام شوند.

برخلاف پول‌های رایج، ارزهای دیجیتال توسط دولت‌ها صادر نمی‌شوند؛ بنابراین امکان دخالت یا کنترل بر آن‌ها کاهش می‌یابد و تراکنش‌ها شفاف‌تر می‌شوند. این ارزها همانند پول عمل کرده و می‌توانند جایگزین کارت‌های بانکی و اسکناس شوند، اما شکل فیزیکی ندارند و ارزش آن‌ها براساس عرضه و تقاضا تغییر می‌کند و در کیف پول‌های دیجیتال ذخیره می‌شوند.

تاریخچه مختصری از رمز ارزها

همانطور که گفتیم، خرید ارز دیجیتال یا رمز ارز نوعی روش تبادل است که به عنوان نسخه مدرن پول وارد بازار شده است. در گذشته مبادلات به صورت کالا به کالا انجام می‌شد، اما به دلیل دشواری‌های این روش، انسان‌ها به سمت استفاده از واسطه‌های قابل‌حمل و ارزشمند مانند سنگ و در نهایت سکه و اسکناس رفتند.

با پیشرفت اقتصاد و بانکداری در قرن گذشته، کارت‌های اعتباری و بانکی محبوبیت یافتند. اما در قرن اخیر، ارزهای دیجیتال جایگزین‌های جدیدی برای پول‌های فیات شده‌اند.

بیت‌کوین، اولین رمزارز، در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد و هدف آن ایجاد یک سیستم پرداخت الکترونیکی غیرمتمرکز بود که بر بستر بلاک‌چین عمل می‌کند. اگرچه فناوری بلاک‌چین پیش از این وجود داشت، اما اولین ‌بار بود که در حوزه ارزهای دیجیتال به‌کار گرفته شد.

با گذشت زمان، ارزهای دیگری به نام آلت‌کوین‌ها به ‌وجود آمدند که هدف آن‌ها رفع محدودیت‌ها و بهبود عملکرد بیت‌کوین بود. برخی از این آلت‌کوین‌ها با تغییر و بهبود کد منبع بیت‌کوین ایجاد شدند و برخی دیگر به عنوان ارزهای دیجیتال مستقل به بازار عرضه شدند.

ارز دیجیتال با پول معمولی چه تفاوتی دارد؟

بازار ارز دیجیتال چندین مزیت قابل توجه نسبت به پول سنتی (یا فیات) دارد. اول اینکه انتقال آن‌ها سریع و کم‌هزینه است؛ مثلا می‌توانید بدون کارمزد بالا برای دوستی در کشور دیگری پول بفرستید. دوم، به دلیل استفاده از فناوری پیچیده، جعل آن‌ها عملا غیرممکن است.

سوم، برخلاف بانک‌ها که محدود به ساعات کاری‌اند، ارزهای دیجیتال در هر لحظه قابل استفاده‌ هستند. چهارم، دولت‌ها نمی‌توانند با افزایش تولید، ارزش آن‌ها را کاهش دهند؛ مثلا تعداد بیت‌کوین‌ها محدود است.

برخلاف پول فیات که توسط بانک‌های مرکزی و تحت کنترل دولت‌ها عرضه می‌شود، ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین از طریق فرایندی به نام ماینینگ تولید می‌شوند و معمولا تحت کنترل هیچ سازمانی نیستند. برخلاف ارزهای فیات و پول‌های سنتی، معاملات ارزهای دیجیتال به ‌صورت همتا به همتا (peer-to-peer) و بدون واسطه انجام می‌شوند.

این ویژگی به افراد در هر نقطه از جهان اجازه می‌دهد بدون نیاز به بانک‌های سنتی از ارزهای دیجیتال برای معاملات خود استفاده کنند. افراد می‌توانند این ارزها را در کیف پول دیجیتال خود ذخیره کنند یا در صرافی‌های مخصوص به ارز دیجیتال مدیریت کنند.

سازوکار بازار ارز دیجیتال چگونه است؟

در این بخش قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که نحوه عملکرد رمز ارزها چگونه است و سازوکار ارز دیجیتال چیست؟ ابتدا باید بگوییم که شبکه این ارزها توسط گره‌هایی به نام نود (Node) مدیریت می‌شود که به صورت داوطلبانه بر شبکه نظارت کرده و در ازای این کار پاداش‌هایی به صورت ارز دیجیتال دریافت می‌کنند.

بیشتر ارزهای دیجیتال از طریق فرآیندی به نام ماینینگ (Mining) یا استخراج تولید می‌شوند. کاربران با استفاده از سخت‌افزارهای مخصوص، مسائل پیچیده ریاضی را حل کرده و بلاک جدیدی به بلاک‌چین اضافه می‌کنند و در مقابل، پاداشی در قالب همان ارز دیجیتال دریافت می‌کنند. برای نگهداری این ارزها، کیف پول‌های دیجیتال استفاده می‌شوند و خرید و فروش آن‌ها نیز از طریق صرافی‌های آنلاین امکان‌پذیر است.

تمامی تراکنش‌ها در بلاک‌چین‌ها ثبت می‌شوند که به عنوان دفتر کل توزیع ‌شده عمل می‌کنند. ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین و اتریوم، بلاک‌چین اختصاصی خود را دارند و به این نوع ارزها کوین (Coin) می‌گویند. ارزهای دیجیتال دیگری نیز هستند که بر بستر بلاک‌چین‌های دیگر ساخته شده و به آن‌ها توکن (Token) گفته می‌شود.

مهم‌ترین کاربردهای خرید ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال، مانند بیت‌کوین، می‌توانند برای خرید و پرداخت‌ها استفاده شوند و این کار مشابه پول معمولی است. شما می‌توانید به راحتی و با هزینه کم به دیگران پول ارسال کنید یا از فروشگاه‌های آنلاین خرید کنید. مزیت اصلی این است که نیازی به بانک نیست و پرداخت‌ها در هر زمان و مکانی ممکن است. همچنین، تراکنش‌ها ناشناس هستند که برای برخی افراد مهم است.

علاوه بر این، به عنوان گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری، خرید ارز دیجیتال مشابه خرید طلا است؛ مثلاً اگر سال گذشته ۱۰۰ دلار بیت‌کوین خریداری کرده‌اید، ممکن است اکنون ارزش آن بیشتر شده باشد. با این حال، قیمت ارزها نوسان زیادی دارد و اگر بدون تحلیل کافی عمل کنید ممکن است ضرر کنید. بنابراین، تحقیق کنید و یادتان باشد تنها بخشی از سرمایه‌ای را که می‌توانید از دست بدهید، سرمایه‌گذاری کنید.

مزایای ارز دیجیتال چیست؟

مهم‌ترین مزایای ارزهای دیجیتال به شرح زیر است:

• معاملات آسان: فرایند خرید و فروش در شبکه‌های رمز ارزها بسیار ساده است و تنها چند دقیقه برای انجام معاملات کافی است.
• امنیت بالا: امنیت ارزهای دیجیتال با استفاده از نرخ هش تامین می‌شود که به این ارزها اعتبار بالایی می‌دهد.
• هزینه‌های کمتر: هزینه‌های پایین و مقرون‌به‌صرفه‌ بودن یکی دیگر از مزایای بارز این بازار است. با استفاده از ارزهایی مانند اتر، ترون و تتر، می‌توانید معاملات خود را با کمترین کارمزدها انجام دهید.
• سرعت بالا: ارزهای دیجیتال به دلیل سرعت بالای انجام پرداخت‌ها و نقل و انتقالات، از دیگر روش‌های پرداخت پیشی می‌گیرند و باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شوند.
• رشد تصاعدی: بازار ارز دیجیتال به طور سریع و تصاعدی رشد می‌کند، این در حالی است که سایر بازارهای مالی ممکن است برای دستیابی به چنین رشدی به نیم قرن زمان نیاز داشته باشند.
• سوددهی بالا: این بازار پتانسیل بالایی برای کسب سودهای هنگفت دارد و می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری قابل توجهی را ارائه دهد.
• رعایت حریم خصوصی: کاربران می‌توانند بدون اینکه نشانه‌ای از خود به جای بگذارند، میلیاردها دلار تراکنش انجام دهند و این حریم خصوصی را حفظ کنند.
• تنوع بسیار بالا برای سرمایه‌گذاری: وجود انواع مختلف ارزها در این بازار، امکان تنوع در پرتفوی سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کند، هرچند که این تنوع ممکن است خطرات بیشتری را به همراه داشته باشد.
• پرداخت‌های بین‌المللی ساده: با استفاده از ارز دیجیتال، کاربران می‌توانند به سرعت و بدون نیاز به مشارکت بانک‌ها و دولت‌ها، پرداخت‌های بین‌المللی انجام دهند.
• عدم نیاز به مجوزهای دولتی: برای توسعه و خرید و فروش ارزهای دیجیتال، نیازی به مجوز از دولت‌ها نیست.

جمع‌بندی

ارز دیجیتال یا رمز ارز، یک نوع دارایی دیجیتال است که از فناوری بلاک‌چین بهره می‌برد و به صورت غیرمتمرکز، بدون نیاز به نهادهای مرکزی مانند بانک‌ها عمل می‌کند. خرید ارز دیجیتال امکان انجام معاملات سریع و کم‌هزینه را فراهم می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که در هر زمان و مکانی، به راحتی خرید و فروش کنند.

با وجود مزایای فراوانی چون امنیت بالا و رعایت حریم خصوصی، ریسک‌های قابل توجهی از جمله مشکلات امنیتی و نوسانات قیمت نیز وجود دارد. بنابراین، تحقیقات دقیق و آگاهی از بازار برای سرمایه‌گذاران ضروری است.