بیت کوین چیست؟ ارز دیجیتالی که موضوع صحبت پیر و جوان شده و همه درباره آن بحث می‌کنند، اما اگر بخواهید از آن‌ها بپرسید که بیت کوین دقیقا چیست؟ کمتر کسی می‌تواند یک پاسخ درست و کامل را به شما ارائه کند. بیت کوین نوعی پول الکترونیکی است که معرفی آن به جهان باعث شد یک انقلاب بزرگ در دنیای مالی انجام شود.

افراد زیادی در ابتدای کار بیت کوین، مرگ آن را پیش‌بینی کرده بودند و آن را ماندگار نمی‌دانستند. اما بیت کوین آمده بود که بماند و تکامل داشته باشد. در این مقاله می‌خواهیم بدانیم بیت کوین چیست؟ چطور، با چه ایده‌هایی و چرا به‌وجود آمد؟ مسیر تکامل آن طی سال‌های گذشته چطور بود؟ آیا می‌توان بیت کوین را به وجه نقد تبدیل کرد؟ در این مقاله به تمام این سوالات پاسخ داده‌ایم.

بیت کوین دقیقا چیست؟

بیت کوین (bitcoin) با نماد BTC پول دیجیتالی است که به‌صورت غیرمتمرکز در بستر بلاک‌چین وجود دارد. نشر، نقل و انتقال و همه تراکنش‌های بیت کوین به‌صورت غیرمتمرکز در همان بلاک‌چین انجام و ثبت می‌شود. در حقیقت بلاک‌چین بیت کوین مانند دفتر کل بانک عمل می‌کند با این تفاوت که عملکرد آن غیرمتمرکز و شفاف است و هرکسی می‌تواند نسخه‌ای از آن را داشته باشد.

بیت کوین و به‌طور کلی ارز دیجیتال چیست؟ نوعی پول الکترونیکی است که هیچ نهادی به‌عنوان واسطه در نشر و نقل و انتقال و مدیریت آن دخالتی ندارد و کنترل آن را مردم انجام می‌دهند. این یعنی مردم بانک خود هستند و پول را به‌طور مستقیم و بدون نیاز به بانک یا نهاد متمرکز انتقال می‌دهند. بیت کوین با تولد خود رویای پول دیجیتال را به حقیقت انجامید و باعث انقلاب مالی شد.

حالا این ارز به شهرتی دست پیدا کرده که از پیر و جوان درباره آن صحبت می‌کنند. سیستم پول الکترونیکی همتا‌به‌همتایی که کار افراد را بسیار ساده کرده است. در حقیقت به زبان ساده‌تر بیت کوین کارکرد پول را دارد و همان کار را انجام می‌دهد، فقط ظاهر فیزیکی ندارد و به‌طور دیجیتال است. حمل‌و‌نقل آن نیز به‌صورت دیجیتال انجام می‌شود.

مسئله بعدی همتا‌به‌همتا‌بودن بیت کوین است. یعنی هیچ واسطه و نهادی به‌طور مستقیم مانند بانک در بیت کوین وجود ندارد و افراد می‌توانند پول را به‌طور کاملا مستقیم از فردی به فرد دیگر انتقال دهند. تصور کنید می‌خواهید پولی را به یک دوست خود در کشوری دیگر توسط بانک انتقال دهید.

چه دردسرها و هزینه‌هایی را باید به جان بخرید تا این انتقال شما انجام شود. اما در دنیای بیت کوین چطور؟ با بیت کوین می‌توانید در هر ساعت از شبانه‌روز هر مقداری ارز دیجیتالی را که می‌خواهید بدون هیچ واسطه‌ای به هر کجا که خواستید انتقال دهید. این همان دنیای بیت کوین است.

شبکه‌ای از کامپیوترها و سرورها در تمام جهان که ازطریق اینترنت به یکدیگر متصل هستند و نرم‌افزار اصلی BTC را اجرا می‌کنند. این سرورها که بیشتر آن‌ها را با نام node می‌شناسند هیچ برتری به دیگری ندارند و فقط پایگاه داده بیت کوین یا همان بلاک‌چین را در خود ذخیره می‌کنند. هرکسی در هرجای جهان می‌تواند با راه‌اندازی این نرم‌افزار در کامپیوتر، عضو این شبکه شود.

تاریخچه بیت کوین

قبل‌از اینکه بیت کوین در سال 2009 به‌وجود بیاید، ایده‌ها و تلاش‌های بسیار زیادی برای به‌وجود آوردن یک سیستم پولی دیجیتال و غیرمتمرکز بود. در دهه 1990 افرادی زیادی مانند دیوید چام (David chaum) ایده نوآورانه و مفهوم پول دیجیتال را مطرح کردند. او در سال 1995 یک سیستم به نام ای‌کَش (ecash) را معرفی و ارائه کرد که تا حدود بسیار زیادی شبیه به بیت کوین بود.

این سیستم با محدودیت فنی مواجه شد و موفقیت زیادی کسب نکرد. در سال 2004 هال فینی (hal finney) یک سیستم پولی قابل بازمصرف (RPOW) را معرفی کرد که با هدف ایجاد شبکه همتا‌به‌همتا طراحی شده بود. البته این سیستم نیز با چالش‌های فنی مواجه شد اما ایده‌های فوق‌العاده و البته جدید آن در خلق بیت کوین الهام‌بخش بود.

یکی دیگر از تلاش‌های مهم و جالب توجه در سال 2006 انجام شد. پروژه فوق‌العاده‌ای به نام بی‌مانی که توسط وی دای (wei dai) معرفی شده بود. در حقیقت بی‌مانی یک نوع سیستم پرداخت آنلاین با تکیه بر طلا بود که با هدف ایجاد یک رمزارز پایدار و مستقل از نهادهای مرکزی فعالیت خود را آغاز کرد. اما این پروژه نیز در مسیر تکامل خود با مشکلاتی مواجه شد.

بی‌مانی پروژه‌ای بود که در مسیر تولد بیت کوین الهام‌های بسیار زیادی را به سازنده داد. این تلاش‌ها و پروژه‌ها با وجود اینکه موفق عمل نکردند اما هرکدام در مسیر تکامل بیت کوین بسیار موثر بودند و تاثیر زیادی در تولد و ظهور بیت کوین در سال 2009 داشتند. البته پروژه بیت کوین نیز مسیری طولانی داشت.

در سال 2008 ساتوشی ناکاموتو وایت‌پیپر بیت کوین را منتشر کرد. در ژانویه سال 2009 اولین استخراج بیت کوین و اولین تراکنش میان ناکاموتو و هال فینی صورت گرفت. در سال 2010 لازلو هانیچ اولین خرید با بیت کوین را در دنیای واقعی انجام داد و با پرداخت 10000 واحد بیت کوین 2 پیتزا خرید! این اتفاق بعدها با نام روز پیتزای بیت کوین معروف شد.

در سال 2011 قیمت بیت کوین بیش ‌از یک دلار شد. سال 2012 اولین هاوینگ بیت کوین اتفاق افتاد و در همان سال قیمت هر بیت کوین بیش ‌از 1000 دلار شد اما در سال 2014 صرافی مت گاس که یک صرافی بزرگ بیت کوین بود ورشکست شد و قیمت بیت کوین کاهش یافت. در جولای 2016 دومین هاوینگ بیت کوین اتفاق افتاد.

در سال 2017 نیز رالی باعث شد قیمت بیت کوین به 20000 دلار برسد. در مه سال 2020 سومین هاوینگ بیت کوین انجام شد. در سال 2021 نیز کشور السالوادور رسما بیت کوین را به‌عنوان ارز قانونی معرفی کرد. در مارس 2024 بیت کوین به بالاترین قیمت خود یعنی بیش ‌از 73000 دلار رسید و در آوریل 2024 چهارمین هاوینگ بیت کوین انجام شد.

آیا می‌توان بیت کوین را به وجه نقد تبدیل کرد؟

بله با کمک صرافی‌های ارز دیجیتال که مانند یک پل میان بازارهای رمز ارز و ارزهای فیات عمل می‌کنند، می‌توانید بیت کوین را به وجه نقد تبدیل کنید. فقط کافی‌است چند مرحله را بگذرانید. اولین مرحله محاسبه بیت کوین به تومان با ماشین حساب ارز دیجیتال است.

از‌آنجایی‌که قیمت ارزها دائم و به‌صورت لحظه‌ای در‌حال تغییر است می‌توانید با استفاده از ماشین حساب ارز دیجیتال به‌راحتی بیت کوین و هر جفت ارز دیگری که خواستید را به‌صورت لحظه‌ای محاسبه کنید و با 2 روش متفاوت ارز خود را به ریال یا تومان تبدیل کنید. روش اول تبدیل بیت کوین به تومان از‌طریق صرافی است.

این نوع exchangeها به‌خاطر جلوگیری‌کردن از پولشویی این امکان را فراهم کرده‌اند که افراد بعد‌از احراز هویت از خدمات‌شان استفاده کنند. افرادی که می‌خواهند برای تبدیل پول خود از صرافی‌های خارجی استفاده کنند امکان دارد روند سختی را پیش رو داشته باشند.

صرافی‌های خارجی ایرانیان را تحریم کرده‌اند و اگر در مراحل احراز هویت تشخیص داده شود فرد ایرانی است، دارایی او بلوکه خواهد شد. برای جلوگیری از خطر بلوکه‌شدن می‌توانید از صرافی‌های ایرانی کمک بگیرید. در حقیقت این صرافی‌ها مانند یک واسطه میان خریداران و فروشند‌ها هستند. روش دوم تبدیل بیت کوین به تومان به‌صورت مستقیم است.

در این روش باید فردی را پیدا کنید که قصد خرید بیت کوین را داشته باشد و بعد معامله خود را انجام دهید. دقت داشته باشید این فرد باید مطمئن باشد تا قبل‌از انتقال بیت کوین پول شما را واریز کند. چون امکان دارد فرد بعد‌از انجام عملیات این موضوع را انکار کند. با توجه به اینکه بیت کوین غیرمتمرکز است نمی‌توانید از طریق این مارکت یا حتی مراجع قانونی پیگیری داشته باشید.

خرید و فروش بیت کوین

همان‌طور که قبل‌تر گفتیم خرید و فروش بیت کوین از‌طریق صرافی‌ها امکان‌پذیر است. یعنی افراد می‌توانند با واسطه‌کردن صرافی‌ها به عمل خرید و فروش خود بپردازند. از‌طرفی‌دیگر اگر جزء افرادی هستید که در شغل خود خدمات یا محصولی ارائه می‌دهید می‌توانید به مراجعه‌کنندگان خود بگویید که در ازای دریافت خدمات یا محصولات به جای وجه تومان یا ریال به شما بیت کوین بپردازند.

دقیقا این کار را می‌توانید به‌صورت برعکس نیز انجام بدهید. یعنی پس‌از خرید کالای خود به فروشنده پیشنهاد بدهید که می‌توانید در مقابل خرید محصول یا دریافت خدمات به آن‌ها بیت کوین بپردازید. این دقیقا همان چیزی است که بیت کوین برای آن خلق شد. خرید و فروش با پول غیرفیزیکی و بدون هیچ حد و مرزی در اندازه پول یا دخالت سازمان‌هایی مانند بانک.

جمع‌بندی

همان‌طور که در قسمت تاریخچه بیت کوین خواندیم، این ارز برای رسیدن به این جایگاه با چالش‌های متفاوت و متعددی روبه‌رو بوده و افراد زیادی در این مسیر تولد تا رشد او حضور داشتند. البته که مسیر رشد بیت کوین و رسیدن به هدف نهایی خود یعنی پول دیجیتال غیرمتمرکز همچنان ادامه خواهد داشت.