اگر بخواهیم به‌طور خلاصه بگوییم، هر نوع دارایی در دنیای رمزارز توکن نامیده می‌شود. اما این تعریف نمی‌تواند باعث آشنایی کامل شما با توکن و ویژگی‌های آن شود. تا‌به‌حال از خود پرسیده‌اید چرا توکن ساخته شد؟ چه علتی داشت؟ چه دلایلی باعث شد ایده ساخت توکن به ذهن سازنده آن خطور کند؟
استفاده از توکن چه مزایایی دارد؟ نحوه کارکرد توکن چگونه است؟ توکنیزه چیست؟ اصطلاحات مربوط به توکن چیست؟ آیا توکن انواع متفاوتی دارد؟ به‌همراه بسیاری از سوال‌ها و ابهامات دیگر که در این مقاله قصد داریم به‌طور دقیق و کامل جواب تمام این سوال‌ها را بررسی کنیم.
توکن چیست؟
توکن یک نوع پول یا دارایی است که ارزش یک سیستم غیرمتمرکز را نشان می‌دهد. تقریبا می‌توان گفت توکن با رمزارزها و دارایی‌های دیجیتال یک تعریف دارد. این موضوع فقط برای بیت‌کوین و اتریوم صدق نمی‌کند. یعنی فقط بیت‌کوین و اتریوم شباهت زیادی به توکن ندارند. غیر از این 2 ارز، تمامی رمزارزهای دیگر بسیار شبیه به توکن هستند.
اما این شباهت در چه حدی است؟
رمزارزها بیشتر به‌عنوان وسیله‌ای برای مبادله، پرداخت و ذخیره در کیف پول ارز دیجیتال استفاده می‌شوند. اما توکن‌ها معمولا برای جمع‌آوری سرمایه و ارائه خدمات خاص در پلتفرم‌های متفاوت کاربرد دارند.
توکن چگونه متولد شد؟
قبل‌از رونق گرفتن رمزارزهای سکه‌ای در سال 2017، رمزارزهایی وجود داشتند که زیرمجموعه بیت‌کوین و اتر می‌شدند. در آن زمان بیشتر از این رمزارزها برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کردند. اما J.Z Willet در ژانویه سال 2012 مسترکوین را معرفی کرد.
در وایت پیپر این پروژه نام دومین وایت پیپر بیت‌کوین قرار گرفت که تصمیم بر استفاده از لایه‌های اضافی برای بهتر‌شدن عملکرد ارزهای دیجیتال را داشت. این پروژه یک الگو برای پروژه‌های توکن بعدی بود که باعث شد روز‌به‌روز جمعیت توکن‌ها افزایش پیدا کند.
چرا توکن خلق شد؟
قبل‌تر خواندیم که توکن چگونه و چطور خلق شد. حالا می‌خواهیم بدانیم عبت خلق آن را با هم بررسی کنیم. برای ساخت توکن دلایل متعددی وجود داشت. اصلی‌ترین این دلایل عبارت‌اند از:
- کاهش هزینه‌ها: ساخت توکن‌ها در ارزهای دیجیتال معمولا هزینه زیادی ندارد. افراد با توجه به دانشی که از قراردادهای هوشمند و هوش برنامه‌نویسی دارند می‌توانند توکن ایجاد کنند. اگر یک شرکت در آغاز فعالیت خود از توکن‌ها برای معاملاتی که دارد، استفاده کند می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد. ازطرف‌دیگر، عرضه اولیه ارزهای دیجیتال می‌تواند در جمع‌آوری سرمایه به شرکت کمک کند.
- ساخت آسان: خلاف ساخت بلاک‌چین، ساخت توکن‌ها بسیار آسان است و هزینه زیادی ندارد. برای ساخت یک بلاک‌چین شما مجبور هستید تمام امکانات لازم از اول تا آخر را آماده کنید. یعنی باید یک تیم برنامه‌نویسی قوی در حوزه‌های متنوع برنامه‌نویسی در اختیار شما باشد، ولی برای توکن فقط به آشنایی با قراردادهای هوشمند بلاک‌چین نیاز دارید و می‌توانید در کمتر از چند دقیقه، توکن اختصاصی خود را ایجاد کنید.
- امنیت بالا: با توجه به سرقت حساب‌های زیادی که در طی سال‌های اخیر رخ داده، خیلی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند برای امنیت شبکه خود فعالیت‌های مالی‌شان را بر بستر ارزهای دیجیتال انجام دهند. البته امنیت شبکه بلاک‌چین به تعداد کاربران آن وابسته است. هر‌چه تعداد کاربران یک شبکه بیشتر باشد امنیت شبکه نیز بیشتر خواهد بود.
چطور توکن بسازیم؟
برای ساخت توکن در مرحله اول باید هدف و نوع استفاده از توکن را تعیین کنید. این تعیین هدف و نوع استفاده از توکن در استاندارد بودن ساخت آن موثر است. با این کار می‌توانید برای ساخت توکن، مناسب‌ترین پلتفرم بلاک‌چین را بسازید.
هر بلاک‌چین در ساخت توکن متفاوت عمل می‌کند. بلاک‌چین در حوزه‌های مختلف مانند زبان برنامه‌نویسی، پشتیبانی از انواع توکن‌ها، استانداردهای ساخت توکن و نحوه تعامل توکن با شبکه، متفاوت عمل می‌کنند. در سال‌های قبل توکن‌ها فقط بر بستر اتریوم ایجاد شده بودند.
با معرفی بلاک‌چین‌های جدید با مقیاس‌پذیری و امکانات بیشتر در طی سال‌های اخیر توکن‌های جدید می‌توانند روی شبکه‌هایی مانند سولانا، آوالانچ، فانتوم و کاردانو ایجاد شوند و توسعه پیدا کنند.
توکنیزه چیست؟
توکنیزه کردن یک فرآیند است که در آن اطلاعاتی با حساسیت بالا مانند شماره حساب بانکی با توکن جایگزین می‌شوند. این کار را برای حفظ امنیت و جلوگیری از افشای اطلاعات حیاتی انجام می‌دهند. در حقیقت توکن‌ها با رمزنگاری شدن جایگزین اطلاعات حساس می‌شوند. به‌طور کلی، توکن‌ها می‌توانند جایگزین هر اطلاعات ارزشمندی شوند.
توکنیزه‌کردن چه مزایایی دارد؟
از بهترین و بیشترین مزایای توکنایزها می‌توان به معامله‌های پیوسته و 24 ساعته بدون دامنه نوسان و امکان شکست هر ورق اوراق بهادار اشاره کرد.
نحوه کار توکن کریپتو
توکن‌های رمزنگاری معمولا واحدهایی از تراکنش‌های انجام‌شده در بلاک‌چین هستند. توکن‌ها بیشتر در قالب‌های استاندارد مانند اتریوم ایجاد می‌شوند. حالا چرا توکن؟ این بلاک‌چین‌ها طبق قراردادهای هوشمند یا برنامه‌های غیرمتمرکز کار می‌کنند که برای پردازش تراکنش‌ها کدهای قابل برنامه‌ریزی را به‌وجود می‌آورند. این موضوع چه مفهومی دارد؟
یک توکن می‌تواند یک نماینده باشد. یک نماینده از مجموع امتیازها و وفاداری مشتری یا نماینده‌ای برای دسترسی به خدمات خاص در یک پلتفرم. سرمایه‌گذاران می‌توانند از توکن‌ها برای نمایندگی یک سهام، خرید کالا و مشارکت‌ها در پروژه غیرمتمرکز یا خدمات استفاده کنند.
اصلی‌ترین ویژگی‌های توکن چیست؟
توکن‌ها با توجه به هدفی که برای آن ساخته شده‌اند می‌توانند صفات و ویژگی‌های متفاوتی داشته باشند. به‌طور کلی یکسری ویژگی‌های توکن‌ها در بستر بلاک‌چین شبکه تون مشترک است. در ادامه برخی از این ویژگی‌ها را بررسی می‌کنیم.
قابل برنامه‌نویسی
توکن‌ها روی پروتکل‌های نرم‌افزاری اجرا می‌شوند و می‌توان آن‌ها را برنامه‌نویسی کرد. پروتکل‌هایی که با قراردادهای هوشمند تعریف شدند و ویژگی‌ها و نحوه کار توکن‌ها را تعیین می‌کنند.
بدون نیاز به مجوز استفاده
برای استفاده از توکن‌ها در بستر تعیین‌شده نیاز به مجوز هیچ ارگانی ندارید. مدیریت توکن‌ها توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود و تا مادامی که خلاف قوانین عمل نکنید، استفاده از تمامی خدمات برای شما آزاد است.
عدم نیاز به اعتماد دیگران
یکی از بهترین ویژگی‌های سیستم‌های غیرمتمرکز، عدم نیاز به جلب اعتماد دیگران است. در این سیستم هیچ ارگان یا شخص خاصی مسئولیت تایید یا رد تراکنش‌ها را به‌عهده ندارد. تراکنش‌ها در مجموع به‌صورت غیرمتمرکز و توسط ماینرها یا اعتبارسنج‌های شبکه انجام می‌شوند.
شفافیت تراکنش‌ها
توکن‌ها با وجود شبکه بلاک‌چین غیرمتمرکز تمام فعالیت‌ها و تراکنش‌ها را به‌صورت کاملا شفاف انجام می‌دهند. شفافیت یعنی تمام قوانین قراردادهای هوشمند مربوط به توکن و تمامی فعالیت‌های داخل شبکه توسط اعضای شبکه قابل رویت است.
انواع توکن
توکن‌ها از جهت‌های متفاوت طبقه‌بندی می‌شوند. اگر بخواهیم توکن‌ها را در 2 طبقه کلی قرار دهیم 2 گروه مثلی و غیرمثلی خواهیم داشت. در این 2 گروه هر مدل ماهیت و تفاوت‌های مخصوص به خود را دارند و این تفاوت‌ها سبب ایجاد تمایز بین آن‌ها می‌شود. به‌طور مختصر می‌توان گفت توکن‌های مثلی تعویض‌پذیر و توکن‌های غیرمثلی تعویض‌ناپذیر هستند. در ادامه توضیحات دقیق‌تری می‌خوانید.
توکن‌های مثلی چه هستند؟
در گروه توکن‌های مثلی یا تعویض‌پذیر هر مدل توکن می‌تواند با واحدهای دیگر مبادله و معادل شوند. به‌نوعی این نوع توکن‌ها ارزشی یکسان دارند و می‌توانید آن‌ها را با یک واحد دیگر جایگزین کنید. یعنی اگر فردی یک توکن دریافت کند، می‌تواند با همان توکن با دیگران معامله کند. معامله‌ای بدون هیچ تفاوت قیمت یا خصوصیت و کاملا یکسان.
توکن‌های غیرمثلی چه هستند؟
توکن‌های غیر مثلی یا تعویض‌ناپذیر، ویژگی‌های منحصر به خود را دارند که آن‌ها را متفاوت از سایر ارزها می‌کنند. توکن‌های تلگرامی از نوع غیرمثلی هستند. هرکدام از توکن‌ها به‌عنوان یک شاهکار از یک اثر هنری یا یک بازی تلگرامی به‌وجود می‌آیند. به همین علت است که نمی‌توانید آن‌ها را با یکدیگر یا با ارزهای دیگر جایگزین کنید. همین ویژگی‌ها باعث تفاوت در آن‌ها می‌شود.
توکن‌هایی با ارزش ثابت
بعضی توکن‌ها یک پشتوانه با ارزش ثابت دارند که به آن‌ها استیبل‌کوین نیز می‌گویند. این کوین‌ها انواع متفاوتی از ارزش را دارند. برای نمونه، یک توکن با ارزش ثابت شاید معادل یک دلار یا هر مبلغی از ارز فیات شود، یا یک توکن ارزشی برابر با چند گرم طلا یا نقره یا نفت داشته باشد. گاهی نیز یک توکن با توجه به پشتوانه بیت‌کوین و اتریوم، مقداری از این 2 ارز را در اختیار شما بگذارد.
توکن‌های دیگری وجود دارند که از ارزش‌های ریاضی به‌عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. این توکن‌ها با ارزش ثابت توسط شرکت‌های خاص مانند تتر ایجاد شده و بعد هر توکن، معادل با پشتوانه مالی در بانک‌ها و موسسات مالی نگهداری می‌شود. این توکن‌ها ارزش ثابتی دارند و قیمت آن‌ها به‌طور مستقیم با پشتوانه آن‌ها مرتبط است. یعنی توکن با ارزش طلا، درصورت افزایش قیمت طلا افزایش قیمت دارد.
توکن‌های ریاضی معمولا با استفاده از الگوریتم‌های خاص در حوزه امور مالی و با استفاده از ارز دیجیتال خلق می‌شوند. برای نمونه، رمزارز دای از مشهورترین اعضای توکن ریاضی است. برای خرید دای نیز کاربران باید یک‌ونیم برابر ارزش دای معادل یک دلار را در ارزهای دیجیتال مانند اتریوم خریداری کنند. نحوه خرید سایر توکن‌های ریاضی نیز مشابه همین مورد است.
جمع‌بندی
توکن‌ها دارایی‌های دیجیتالی هستند که با ذخیره و انتقال ارزش فعالیت می‌کنند. در حقیقت تمام رمز ارزها به‌جز بیت‌کوین و اتریوم توکن هستند و نوعی دارایی رمزنگاری‌شده به‌حساب می‌آیند. نتیجه حاصل این است که توکن‌ها ارزشمند هستند و می‌توان آن‌ها را به‌عنوان دارایی اطلاق کرد.
