خلاف بیت‌کوین، اتریوم توانایی ایجاد و اجراء قراردادهای هوشمند را دارد که این امر امکان ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) را فراهم می‌کند. در این مطلب قصد داریم به معرفی ارز دیجیتال اتریوم، مزایا، معایب، کاربرد و پیش‌بینی آینده این ارز دیجیتال بپردازیم؛ با ما همراه باشید.
معرفی مختصر اتریوم
ارز دیجیتال چیست؟ ارز دیجیتال نوعی دارایی مالی است که بر بستر فناوری بلاکچین قرار دارد و برای انجام تراکنش‌های امن و غیرمتمرکز از رمزنگاری استفاده می‌کند. این ارزها توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی‌شوند و به‌صورت الکترونیکی قابل معامله و ذخیره‌سازی هستند.
اتریوم یک شبکه بلاکچین غیرمتمرکز است که ارز دیجیتال بومی آن اتر (ETH)، به‌عنوان واحد اصلی برای تراکنش‌ها و پرداخت کارمزدها استفاده می‌شود. این شبکه امکانات متنوعی ازجمله انجام تراکنش‌ها، کسب سود ازطریق استیکینگ (Staking)، ذخیره و معامله توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و حتی شرکت در بازی‌های بلاک‌چینی را ارائه می‌دهد.
یکی از دلایل شهرت اتریوم، پشتیبانی از «Web3» است. Web3 نسل جدید اینترنت مبتنی بر بلاکچین است که امکان استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps)، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) را فراهم می‌کند. این رویکرد، نحوه تعامل کاربران با خدمات آنلاین را تغییرداده و واسطه‌ها را با قراردادهای هوشمند جایگزین کرده است.
اتریوم با استفاده از قراردادهای هوشمند و تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) و به‌روزرسانی «اتریوم 2.0» به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) ایمن و کارآمدی ایجاد کنند. این برنامه‌ها در صنعت مالی و در حوزه‌های متنوعی ازجمله بازی، هنر و شبکه‌های اجتماعی کاربرد دارند.
اتریوم با مفهوم «قراردادهای هوشمند» شناخته می‌شود که تراکنش‌ها و توافقات را به‌صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه اجراء می‌کنند. درواقع، اتریوم بستری برای توسعه فناوری‌های پیشرفته است و به‌عنوان ستون فقرات اینترنت غیرمتمرکز (Web3) شناخته می‌شود.
مزایای اتریوم
اتریوم با ویژگی‌های متعدد و منحصر‌به‌فرد خود توانسته توجه بسیاری از علاقه‌مندان به دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال را به خود جلب کند. ازجمله این ویژگی‌ها می‌توان به غیرمتمرکز بودن، جامعه قوی توسعه‌دهندگان و قابلیت همکاری گسترده در این شبکه اشاره کرد.
غیرمتمرکز بودن
اتریوم پس‌از بیت‌کوین، 2امین ارز دیجیتال غیرمتمرکز بزرگ جهان است. ویژگی غیرمتمرکز بودن به این معنا است که هیچ شخص یا سازمانی نمی‌تواند کنترل یا مدیریت این شبکه را در دست بگیرد. اگرچه افراد یا سازمان‌هایی مانند ویتالیک بوترین و ConsenSys تأثیر زیادی بر پیشرفت این پروژه دارند؛ اما مالکیت و کنترل نهایی در اختیار هیچ نهادی نیست.
این خاصیت غیرمتمرکز بودن در قراردادهای هوشمند اتریوم نیز اعمال می‌شود؛ به‌طوری که هیچ‌کس نمی‌تواند آن‌ها را تغییر دهد یا کنترل کند. برخلاف شبکه‌هایی مانند «نئو (Neo)» و «ترون (Tron)» در اتریوم امکان بازگشت معاملات یا مسدودکردن حساب‌ها وجود ندارد؛ این موضوع موجب اعتماد بیش‌تری به امنیت شبکه می‌شود.
جامعه قوی توسعه‌دهندگان
اتریوم دارای یکی از بزرگ‌ترین جوامع توسعه‌دهندگان در دنیا محسوب می‌شود، به‌طوری که حتی از بیت‌کوین نیز پیشی گرفته است. این جامعه پویا و گسترده درحال توسعه و بهترکردن پیوسته اتریوم است و به رفع ایرادات و ایجاد نوآوری‌های جدید در این شبکه کمک می‌کند.
حضور چنین جامعه‌ای موجب شده است که اتریوم به‌عنوان بستری پیشرفته برای پروژه‌های بلاک‌چینی شناخته شده و امکان پیشرفت سریع‌تری درزمینه رمزنگاری و فناوری‌های مرتبط با آن فراهم شود.
قابلیت همکاری (Interoperability)
برنامه‌هایی که روی شبکه اتریوم ساخته می‌شوند، به‌راحتی و به‌سرعت قابل ادغام با صدها پروتکل و زیرساخت موجود در این شبکه هستند. در جامعه اتریوم، این ویژگی با اصطلاح « مانی لگو (Money Legos)» شناخته می‌شود.
این قابلیت باعث شده است که توسعه‌دهندگان بتوانند محصولات مالی پیچیده را تنها در چند هفته طراحی و اجراء کنند؛ چراکه می‌توانند از زیرساخت‌های موجود بهره بگیرند. این انعطاف‌پذیری و قابلیت تعامل، نوآوری در شبکه اتریوم را تسریع کرده و آن را به انتخاب اول بسیاری از توسعه‌دهندگان تبدیل کرده است.
معایب اتریوم
اتریوم به‌عنوان یکی از پیشگامان فناوری بلاکچین، مزایا و قابلیت‌های بسیاری دارد؛ اما مانند هر فناوری دیگری، با چالش‌ها و معایبی نیز مواجه است. درک این معایب به تحلیل دقیق‌تر این پلتفرم در اکوسیستم ارزهای دیجیتال کمک می‌کند.
مشکلات مقیاس‌پذیری
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اتریوم، مقیاس‌پذیری آن است. افزایش تعداد کاربران و تراکنش‌ها، گاهی اوقات باعث شلوغی شبکه، کاهش سرعت پردازش و افزایش کارمزد تراکنش‌ها می‌شود. ظرفیت فعلی اتریوم تنها حدود 30 تراکنش در ثانیه (TPS) است که در مقایسه با سایر سیستم‌های پرداخت سنتی بسیار محدودتر به نظر می‌رسد.
مصرف بالای انرژی (در نسخه قبلی)
اتریوم تا قبل‌از مهاجرت به الگوریتم اثبات سهام (PoS)، از الگوریتم اثبات کار (PoW) استفاده می‌کرد. این مکانیزم نیازمند قدرت پردازشی بالا و مصرف انرژی بسیار زیادی بود. این موضوع نگرانی‌های زیست‌محیطی و انتقادات بسیاری را به‌همراه داشت. هرچند با ارتقاء به اتریوم 2.0 این مشکل تا حد زیادی برطرف شده است.
چالش‌های نظارتی
اتریوم و تمامی ارزهای دیجیتال، هم‌چنان با ابهامات قانونی و نظارت‌های سخت‌گیرانه در بسیاری از کشورها مواجه هستند. این ابهامات، پروژه‌های مبتنی بر اتریوم را در مسیر انطباق با قوانین مختلف به چالش می‌کشد و فعالیت‌های توسعه‌دهندگان را محدود می‌کند.
رقابت شدید در بازار
اتریوم با پلتفرم‌های بلاک چینی دیگری مانند بایننس اسمارت چین، سولانا و پولکادوت رقابت می‌کند. این رقباء جدید توانسته‌اند با ارائه ویژگی‌های جذاب‌تر و حل مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری، توجه کاربران و توسعه‌دهندگان را به خود جلب کنند. در زمان اوج استفاده از شبکه، تراکم و کارمزدهای بالای تراکنش اتریوم کاربران را به سوی این رقباء سوق می‌دهد.
آسیب‌پذیری‌های امنیتی
تاکنون چندین هک و سوءاستفاده از پروژه‌های مبتنی بر اتریوم و پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) گزارش شده است. این موضوع نشان‌دهنده نیاز به بررسی و تقویت امنیت قراردادها است.
هزینه‌های بالا برای ذخیره‌سازی و پهنای باند
اجراء یک گره کامل در شبکه اتریوم نیازمند منابع قابل توجهی درزمینه ذخیره‌سازی و پهنای باند است. با رشد روزافزون بلاکچین اتریوم، این هزینه‌ها برای بسیاری از کاربران و اپراتورها سنگین است.
کاربردهای اصلی بلاک چین اتریوم
اتریوم به‌عنوان یکی از پیش‌روترین پلتفرم‌های بلاک‌چینی، کاربردهای گسترده‌ای دارد که به شکل قابل‌توجهی در صنایع مختلف تأثیر گذاشته است. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این شبکه، تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi) است.
دیفای با استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) به کاربران امکان مدیریت امور مالی بدون نیاز به واسطه‌ها را می‌دهد. این اپلیکیشن‌ها، ازجمله صرافی‌های غیرمتمرکز و سیستم‌های وام‌دهی، نقش مهمی در رشد و استفاده از شبکه اتریوم ایفا کرده‌اند. بازار توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) نیز نمونه‌ای برجسته از کاربردهای اتریوم است.
این فناوری به هنرمندان اجازه می‌دهد آثار خود را به‌صورت دیجیتالی در بلاکچین ثبت و به‌طور شفاف خریدوفروش کنند. مالکیت و انتقال « NFTها» نیز شفاف، ساده و غیرقابل تغییر است؛ این امر به جذابیت این بازار افزوده است.
علاوه‌بر این، بازی‌های مبتنی بر «NFT» امکان شخصی‌سازی دارایی‌های دیجیتال را فراهم می‌کنند و به کاربران این امکان را می‌دهند که از دارایی‌های خود درآمد کسب کنند. یکی‌دیگر از کاربردهای اتریوم، ایجاد پلتفرم‌های اجتماعی غیرمتمرکز است که امکان اشتراک‌گذاری و مدیریت محتوا را بدون سانسور فراهم می‌کند.
اتریوم با استفاده از قراردادهای هوشمند، سازمان‌های غیرمتمرکز مستقل (DAO) را ممکن کرده است. این سازمان‌ها تصمیم‌گیری‌های مالی و مدیریتی را به‌صورت واضح و بدون نیاز به واسطه انجام می‌دهند. اتریوم با ویژگی‌هایی چون تأمین مالی غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند و امنیت بالا، راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌های فعلی ارائه می‌دهد و نقشی کلیدی در شکل‌دهی آینده مالی و دیجیتال دارد.
رابطه اتر و اتریوم
اتر، به‌عنوان سوخت شبکه اتریوم عمل می‌کند و اعتبارسنج‌های شبکه (سهام‌گذاران) پاداش خود را با اتر دریافت می‌کنند. برای انجام هر فعالیت یا تراکنش روی بلاکچین اتریوم، پرداخت کارمزد شبکه با اتر ضروری است. به همین دلیل، اتر به‌عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری مورد توجه کاربران قرار می‌گیرد. درواقع، می‌توان گفت: اتر همانند بنزین، به‌دلیل نیازمندی به شارژ مجدد ارزش دارد.
به‌طور کلی، هرچه شبکه اتریوم قدرتمندتر شود و اعتماد عمومی به آن افزایش یابد، قیمت اتر نیز از‌نظر تئوری افزایش خواهد یافت. درمقابل، اگر شبکه عملکرد ضعیفی داشته باشد یا نتواند اهداف تعیین‌شده در نقشه‌راه خود را محقق کند، احتمال کاهش قیمت اتر وجود دارد. باید توجه داشت که عوامل خارجی مانند شرایط کلی بازار و اخبار مربوط به قانون‌گذاری این حوزه نیز بر قیمت اتر و دیگر ارزهای دیجیتال تأثیرگذار هستند.
آینده اتریوم چگونه خواهد بود؟
پیش‌بینی آینده اتریوم به‌دلیل نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال کار آسانی نیست؛ اما استقلال این شبکه از دولت‌ها و سیاست‌های هوش‌مندانه ویتالیک بوترین «خالق اتریوم» باعث شده تا بسیاری از افراد این ارز را یک سرمایه‌گذاری بلندمدت، موفق بدانند.
تاکنون بیشتر سیاست‌های این ارز دیجیتال توانسته اعتماد کاربران و سرمایه‌گذاران را جلب کند و پروژه‌های جدیدی روی این پلتفرم معرفی شده‌اند که آینده آن را هیجان‌انگیزتر کرده است. رشد پلتفرم‌هایی مانند دیفای (DeFi)، گواهی بر پتانسیل بالای اتریوم است. به‌عنوان مثال، در سال 2020 ارزش معاملات دیفای از 3 میلیارد دلار به بیشاز 11 میلیارد دلار رسید و نشان داد که این اکوسیستم با سرعت زیادی درحال گسترش است.
بسیاری از شرکت‌های بزرگ نظیر مایکروسافت، آمازون و IBM نیز به اتریوم توجه نشان داده‌اند که این موضوع به اعتبار و اهمیت آن می‌افزاید. با وجود تمامی چالش‌ها، اکثر کارشناسان بر این باورند که در آینده، اتریوم نقش مهمی در ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال ایفا می‌کند و هم‌چنان به‌عنوان یکی از ارزهای پیش‌رو در این حوزه باقی می‌ماند.
جمع‌بندی
اتریوم یکی از برجسته‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین است که به کاربران امکان می‌دهد تا قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز را اجراء کنند. مزایای این بلاکچین شامل غیرمتمرکز بودن، امنیت بالا و توانایی ایجاد برنامه‌های پیچیده است. با ارتقاء به اتریوم 2.0 و گسترش اپلیکیشن‌های دیفای، آینده این پلتفرم بسیار امیدوارکننده است.
