رای‌گیری نه‌ تنها در دنیای واقعی بلکه در فضای بازارهای مجازی و ارزهای دیجیتال و پروژه‌های مبتنی بر آن‌ها می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های نهایی موثر باشد.

اسنپ شات بستری مبتنی بر تکنولوژی‌های پیشرفته است که به پروژه‌های غیرمتمرکز امکان رای‌گیری پروپوزال‌ها را می‌دهد. در این مطلب سعی کرده‌ایم این سیستم رای‌گیری را بررسی کرده تا با اهداف، کاربردها و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شوید.

اسنپ شات چیست؟

اسنپ شات (Snapshot)، سیستمی جهت انجام فرآیند رای‌گیری و رای‌دهی غیرمتمرکز (IPFS) است که به پروژه‌ها و کاربران امکان مشارکت در درخواست یا ثبت رای را به‌صورت Off-Chain یا خارج زنجیره یا کدهای شبکه بلاک‌چینی می‌دهد.

پروژه‌ها و سازمان‌های مختلفی هستند که به‌عنوان سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی که خدمات بانکی و مالی ارائه می‌دهند (DeFi) می‌خواهند درباره پروپوزال‌ها یا پیشنهادات و ایده‌های‌شان از کاربران نظرسنجی کنند.

قبل‌از روی‌کارآمدن اسنپ شات این فرآیند به‌صورت سنتی در کریپتو انجام می‌شد و هزینه‌بر بود. اما اکنون پروتکل اسنپ شات که بیش از ۱۰۰۰ پیشنهاد فعال دارد توانسته رای‌گیری را تنها با محدودیت وجود توکن پروژه مربوطه در کیف پول کاربران انجام دهد.

تیمی که پشت پرده اسنپ شات است هنوز به‌‌طور رسمی و علنی معرفی نشده‌اند، اما طبق شواهد و مستندات این سیستم با همکاری عواملی همچون:

• گرگوار جون (Gregoire Jeune) به‌عنوان مدیر ارشد عملیاتی (COO)
• چایتانیا سورندی (Chaitanya Surneddi)
• پی‌اسکات (Pscott)

درحال فعالیت است. شایعاتی دیگر نیز به‌گوش می‌رسد که بخش تحقیق و معاملاتی بلنسر (Balancer Labs) سازمان‌دهی و توسعه پروژه‌های اسنپ شات را به‌دست گرفته‌اند. اما اینکه دقیقا مشخص نیست اسنپ شات تحت نظارت و مدیریت چه نهاد یا افرادی کار می‌کند نتوانسته هیچ خللی در سیستم امنیتی آن ایجاد کند و حتی محبوبیت و کاربرد آن روزبه‌روز بیشتر هم‌ می‌شود.

هدف اسنپ شات چیست؟

زمانی که متوجه شدید ارز دیجیتال چیست و چگونه در یک شبکه غیرمتمرکز عرضه می‌شود، باید اين را هم بدانید که موسسان پروژه‌ها و حتی قراردادهای هوشمند، نیاز دارند تا هرچند وقت یک‌بار درباره ایده‌های‌شان از جامعه کاربری رای‌گیری کنند.

برای ثبت فرآیند رای‌گیری و فضایی که پیشنهادها در آن به نمایش درآیند، اسنپ شات بستری را فراهم کرده است که خلاف روش‌های متمرکز دیگر نه زمان‌بر است، نه هزینه‌بر.

در روش‌های دیگر رای‌گیری امکان رای‌گیری و تاثیر نظر افرادی که بدون درنظرگرفتن منافع پروژه رای می‌دادند وجود داشت. اما اسنپ شات این مشکل بزرگ را برطرف کرده است و این امکان را در اختیار صاحبان پروپوزال‌ها قرار داده که بتوانند جامعه کاربران وفادار خود را مشخص کرده و از آن‌ها برای نظرسنجی استفاده کنند.

سازوکار اسنپ شات چگونه است؟

در سیستم اسنپ شات با ۲ طرف رای‌گیری مواجه هستیم. یک طرف که پروژه‌ها و پیشنهادهایی هستند که باید درباره آن‌ها نظرسنجی شود و طرف دیگر کاربران و شرکت‌کنندگان در رای‌گیری. به‌طور دقیق‌تر خود رای‌ها و نظرات را نیز باید در دسته‌ای جداگانه قرار دهیم.

پروژه‌ها برای فهرست‌کردن پروپوزال‌ها در فضای اسنپ شات نیاز به ثبت دامنه در ENS که مخفف عبارت Ethereum Name Service است، دارند. با اختصاص‌یافتن فضای لازم به پروپوزال پروژه و سفارشی‌سازی تنظیمات آن، حالا نوبت کاربران است که در رای‌گیری شرکت کنند.

کاربران و جامعه پروژه نیازی به ثبت دامنه در سرویس اتریوم ندارند و تنها باید کیف پول دیجیتال خود را به اسنپ شات متصل کنند.

شرط رای‌گیری شرکت‌کنندگان این است که توکن پروژه را در کیف پول داشته باشند بدون اینکه نیاز به خرج‌کردن آن برای رای‌دهی وجود داشته باشد. به‌عنوان نمونه کاربرانی که می‌خواهند در رای‌گیری پروژه‌های Decrypt شرکت کنند لازم است در کیف پول متامسک خود NFT داشته باشند.

آیا رای‌گیری در اسنپ شات هزینه دارد؟

همان‌طور که گفتیم طرف سوم رای‌گیری در اسنپ شات، رای‌ها هستند که در خارج‌ از شبکه بلاک‌چینی و طبق سیستم توزیع فایل همتا به همتای InterPlanetary File System ذخیره می‌شوند. طبق وظایف این سرویس برای ذخیره پروپوزال‌ها و داده‌ها نیازی به ارسال تراکنش به شبکه بلاک‌چینی وجود ندارد و باعث می‌شود تا رای‌گیری مقرون به‌صرفه انجام شود.

کدام پروژه‌ها از اسنپ شات استفاده می‌کنند؟

تمامی پروژه‌هایی که بر بستر ارزهای دیجیتال و معاملات و خدمات غیرمتمرکز در زمینه DeFi فعالیت می‌کنند می‌توانند با اسنپ شات از تصمیم‌گیری کاربران پروژه برای اجرای ایده و پیشنهادها مطلع شوند. به‌عنوان نمونه، یونی سواپ درباره نحوه به‌کارگیری دارایی‌ها از کاربران و کامیونیتی پروژه توانست نظرسنجی و رای‌گیری تاثیرگذار در تصمیم‌گیری نهایی به‌عمل آورد.

تاکنون شرکت‌های فعال و شناخته‌شده بسیاری نیز مشتری این سرویس منحصربه‌فرد بوده‌اند که عبارت‌اند از:

• یونی سواپ (Uniswap)
• بالانسر (Balancer)
• بنکور (Bancor)
• یرن فایننس (yearn finance)
• آراگون (Aragon)

آیا اسنپ شات کامل و بدون نقص است؟

هیچ پروژه، سیستم و پروتکلی را نمی‌توانید پیدا کنید که خالی از نقص باشد. به‌دلیل پروتکل‌های امنیتی در اسنپ شات هنوز هیچ‌ چالشی برای داده‌های پروژه‌ها و دستکاری در رای‌ها دیده نشده است. همچنین قابل اعتمادبودن اسنپ شات را می‌توان از فهرست پروژه‌های معتبر و بزرگی که از این سیستم استفاده می‌کنند، دریافت کرد.

همیشه منتقدان و تحلیل‌گران با بررسی‌های موشکافانه به‌دنبال نقد و محدودیت‌ها هستند. اسنپ شات نیز از نگاه تحلیل‌گران محدودیت‌هایی دارد که در ادامه آن‌ها را بیان کرده‌ایم.

عدم رعایت حریم خصوصی دارایی‌های کاربران

زمانی که شرکت‌کنندگان در رای‌گیری کیف پول‌شان را به اسنپ شات وصل می‌کنند، سیستم درستی‌سنجی اسنپ شات دارایی‌های فرد را برای تشخیص اینکه توکن مورد نیاز را داشته باشد، بررسی می‌کند. این موضوع کاملا حریم خصوصی دارایی‌های شرکت‌کنندگان را به خطر می‌اندازد.

اسنپ شات محدود به ENS است

بیشتر وب‌سایت‌ها و پروژه‌ها در بازار ارزهای دیجیتال در دامنه DNS فعالیت می‌کنند. اما اسنپ شات و به‌خصوص ثبت پروپوزال در آن مبتنی بر ENS است. بنابراین، عدم پشتیبانی از دامنه‌های DNS به‌عنوان یک محدودیت و ضعف برای اسنپ شات به‌حساب می‌آید.

اسنپ شات چه کاربردهایی دارد؟

تا اینجای مطلب تنها درباره ویژگی رای‌گیری پروپوزال‌ها در اسنپ شات صحبت شد. اما این سیستم کاربردهای دیگری به‌خصوص در پروژه‌های بلاک‌چینی دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی کرده‌ایم.

توزیع عادلانه توکن‌ها

در رویدادهایی مانند ایردراپ و فورک‌ها لازم است توکن‌ها با چینش و الگوی خاصی توزیع شوند. این کار به‌عهده اسنپ شات است که وضعیت مالکان را در زمان مشخصی ذخیره کرده تا با بررسی آن‌ها از توزیع عادلانه توکن‌ها اطمینان پیدا کند.

غربال‌کردن رای‌دهندگان در رای‌گیری‌ها

ذی‌نفعان پروژه‌ها و پروپوزال‌ها معمولا ترجیح می‌دهند افرادی با تعداد توکن بیشتر که منافع آینده پروژه برای‌شان مهم است در رای‌گیری‌ها شرکت کنند‌.

اسنپ شات با دسترسی به کیف پول رای‌دهندگان می‌تواند مشخص کند کدام فرد واجدالشرایط رای‌دادن است. به‌عبارتی پروتکل‌های اسنپ شات می‌توانند رای‌دهندگان را براساس تعداد توکن‌های‌شان غربال کنند.

اسنپ شات ابزاری برای تحلیل بازار

سرمایه‌گذاران در بازارهای ارزهای دیجیتال به‌دنبال روند حرکت بازار و تاثیر رویدادهای مختلف بر آن هستند. اسنپ شات می‌تواند با رصد داده‌های بازار بیمش و درک کارآمدی برای شکل‌گیری تحلیل‌ها و الگوهای موجود ارائه دهد.

محصولات اسنپ شات کدام‌اند؟

اسنپ شات برای آنکه به هدف خود برسد و بتواند رای‌گیری عادلانه، امن و دقیقی را برای پروژه‌ها و پیشنهادهای مختلف برآورده کند، محصولات و ویژگی‌هایی را در اختیار گرفته است که در ادامه آن‌ها را توضیح داده‌ایم.

فضاها (Spaces)

فضاها بخشی در سیستم اسنپ شات هستند که امکان مدیریت اعضا و سفارشی‌سازی تنظیمات را برای مدیران فراهم می‌کنند.

پیشنهادها (Proposal)

پیشنهادها همون پروپوزال‌های اسنپ شات هستند که سازمان‌ها یا پروژه‌ها درباره آن می‌خواهند رای‌گیری کنند. در این بخش کاربران می‌توانند ضمن ایجاد پیشنهاد جدید کاربران واجدالشرایط برای رای‌گیری را نیز انتخاب کنند.

رأی‌گیری (Voting)

رای‌گیری که اصلی‌ترین محصول اسنپ شات است به کاربران امکان رای‌گیری مطابق با استراتژی‌های تعیین‌شده را می‌دهد. به‌طورکلی ۶ نوع سیستم رای‌گیری در اسنپ شات استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:

• رأی‌گیری تک‌انتخابی (Single choice voting) که کاربران تنها امکان انتخاب یک مورد را دارند.
• رأی‌گیری وزنی (Weighted voting) که افراد امکان ثبت چند رأی را دارند که رای‌ها طبق معیارهای ازپیش مشخص‌شده وزن‌دهی می‌شوند.
• رأی‌گیری تأییدی (Approval voting) که افراد امکان انتخاب یک یا چند رأی را بدون محدودیت رتبه‌بندی دارند.
• رأی‌گیری درجه‌بندی‌شده (Quadratic voting) که کاربران می‌توانند یک يا چند رأی را طبق اصول رای‌گیری درجه‌بندی‌شده ثبت کنند.
• رأی‌گیری ترجیحی (Ranked choice voting) که رای‌دهندگان گزینه‌ها را طبق اولیت خود رتبه‌بندی می‌کنند.
• رأی‌گیری پایه (Basic vote) که به افراد امکان رأی سفید می‌دهد.

استراتژی‌های رأی‌گیری (Voting Strategies)

در اسنپ شات برای جمع‌آوری داده‌ها و رای‌ها و سفارشی‌سازی تنطیم‌ها از تابع جاوا اسکریپت استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، برای محاسبه تعداد توکن‌ها از استراتژی پیش‌فرض «erc20-balance-of» استفاده می‌شود. هر فضا می‌تواند تا ۸ استراتژی را به‌کار ببرد.

افزونه‌ها (Plugins)

در اسنپ شات برای اضافه‌کردن ویژگی‌های جدید از افزونه‌ها استفاده می‌شود. برخی از این افزونه که ویژگی‌های کاربردی را اضافه می‌کنند عبارت‌اند از:

• ماژول POAP برای ارسال توکن NFT به‌عنوان تایید رای‌گیری
• پلاگین Gnosis SafeSnap برای اجرای پروپوزال‌های حکمرانی در زمینه ارزهای دیجیتال
• افزونه Comment Box امکان درج نظرات کاربران درباره رای‌شان را می‌دهد.
• افزونه Gnosis Impact تحلیل و پیش‌بینی منطقی از روندها در بازار ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد.

جمع‌بندی

اسنپ شات بستری برای به اشتراک گذاشتن پیشنهادهای سازمان‌های غیرمتمرکز و دیفای است که به کاربران و جوامع هدف امکان ثبت رای‌های‌شان را می‌دهد. برای رای‌گیری لازم است کیف پول کاربران به اسنپ شات وصل شود.
همین موضوع باعث شده تا تحلیل‌گران این پلتفرم را به‌دلیل دسترسی به موجودی توکن‌ها نقد کنند.

اما این باعث نمی‌شود از ویژگی رای‌گیری سریع، رایگان و بدون دستکاری آراء در این سیستم پیشرفته چشم‌پوشی کنیم. امیدواریم این مطلب در بررسی اسنپ شات با کاربردهای منحصربه‌فرد آن در نظرسنجی پروژه‌های مختلف موفق عمل کرده باشد.